Khonung Khen Kuul Khomin Khenkhat khat

KHONUNG KHEN KUUL KHOMIN KHENKHAT KHAT
~Vanlallian Valte

vanlallianvalte new

"Nang koi khua?" chih dotna dawn kithalawp-huai ngellou a tam. Haryana State a, Fatehabad District ah 'Ganda' kichi khua khat om hi. Kho niin/trop/polhteh min suang ahi. Maharashtra State a Satara District taget ah – Chorachi Wadi (Gutate' Mun) kichi khua khat om leuleu veh! 2010 kum in Union Home Ministry lem sakpihna toh, "Anandpur" hita. Uttaranchal State sung a Uttarkashi – Yamunotri Shrine omna mun bawngpi duat kulmut te tenna khua, "Beef Khua" pen, Narayanpuri chiin Home Ministry lemsakpihna toh khenkhiak in om ziau (2014). Bathinda (Punjab) a khua khat ah amisiangthou uh khat va zintung a, biakpiakna a neih khit in, khomi te, Ki-iit tuah dialdial a, tengkhawm chi-chit diin hasuan hi. Village Panchayat in tua khomin, "Prem Kothi" chia khen diin thupuukna la uhi. Huai dungzui in Punjab State Revenue Department in Union Home Ministry ah January 2016 in kilawp tak in khaksawn ta. Huchibang bok in Bhundi District (Rajasthan) Dhanpura khua te'n kum 100 vel paita a dainawl a va tang khosak, khami khat min suang a "Baba ki Mandi" chia khen a lunggulh uh State Government in bohzui pih den hi. Rajasthan State sung mah Ajmer District ah Himmataruparal Village om hi. Khang tamtak paita in huai khua ah sinsaktu pil leh thunei, lah angmasial huntawk Himmata in khua a min tamsak ngot. Khomite'n lungkituak in Shamgarh chia khenkiik diin ngetna bawl uhi.

Kum 03 paita sung in Maharashtra, Punjab, Rajasthan, Uttarakhand, Kerala leh Nagaland gam a kipan in khota min 30 bang kheng lunggulh a ngetna luanglut hi. Huai lak ah khua 20 te'n phalna mu in tu'n khua 10 in khutzung kuai lellel uhi. Eh! Madhya Pradesh, Tamilnadu, Karnataka, Uttarakhand leh Odisha; Mumbai, Kolkata, Puducherry, Bengaluru leh Mysuru te min masa bang ahita zok houh? West Bengal bang le English a Bengal – amau pau a Bangla State hong hi pah ta dia lamet ahi.

Moreh chih kha kawlpau ahia, "Ka gim lua!" chihna ahi - Zalengam Khua ahi. Kangpokpi chih sang in Kanggui chih nalh zaw sim. Senapati - Tahamzam, Chandel is Chamdil (Anal Pakan Dialect). British Raj leh Meetei Raja te ukna nuai a om ngeilou Lamka Khopi leh Guite Kual bek thamlou a Raja Goukhothang leh a suangtute' Lalgam pen, Churachandpur ahi chehchuh kei. Singngat Vangkhua – Sing-aat/Singhat hilou; folks, Kaihlam is not Keilam; Kangkap is Zawlpi Vangkhua; Khuga Dam - Mata Tuichin ... Lamka Thak... Hiangtam Lamka...Zenhang Lamka...Bijang Loubuuk leh Buangtui - London, Paris hilou pia! Mipiin joint petition gelh hoih diing - State Government in "Ahi nguttak mah ve!" chia Union Home Ministry a hon thotsak thei... (thon a bohzui ding ua uphuai vet lou - "Sum leh paai lam tam sang in..." chi thei heutu hunkuam i neih masiah uh zaw...maw! Central Government in - Survey of India, Postal Department kiang a ngaihdan khonkhawm diing tadih diing ua pom/pomlouh thu toh kisai Gazzette Notification suah diing a mohpuakna got a om State Solkar hi-thouthou - En Khohbuuk neilou... QUO VADIS?

Htp E Vungkholian leh a lawmte'n veineih vilvel a neih lai un nitaak khat ka va zui kha saam hi. "Naupangpang..." hon chi lou uhi. Lamka Thak a Dorcas Hall Fencing Commercial Complex kipan in Tedim Road ka zuisuk uhi. Churachandpur chih kigelh teng Asian Paints rong vom in rub ua... abatphaak louhte uah kei hon liangtoloukhaak uhi - Churachandpur nulmang ziahziah - a nawl a LAMKA chih leh lungtang lem drawing practice zeihzeih.

Tuniin, thasiallou, angmasiallou, luigallam maimit suan thei, sit-huai hetlou piang nawn panpan hiin mu ing. Pathian in zong mihingte kivaihawm diingdan – Amah tate hilou – khovaak zah, itna leh chihtakna toh kalsuante nasan pakta pa'n hon nungngat tel lawmlawm dia eita? Lamkhang siik-khial lem kipangte'n le mipi movement ngaidau nawn kei ni. Ahia, Kuahiam in veinei in nna hoih sep hong kipat kiang-kiang chiangin, "Aki candidate nop man..." chia thazoi sak tupna kampau zang thanghuai nawn kei ni. Ken zaw, Gam leh nam itna toh panla te kiang ah, "Hehpihtak in hong ki-candidate mai in, nang na chin pen dia, hong ching di chin a, effective mahmah di na na'ih bang!" chih nguut-nguut dia hoih sa hi veng aw!

A SAKMIN LAMKA
Phuak: Phamta Pu V Khoikhandai
(Lyrics: Phamta Htp V Paupi' vondeih Gloria Chiinlianniang in asak kipan a teikhiak limliam)

I vangkhopi nibang lunlai LAMKA kotkawl,
Salpha henluang singbang a pukna;
A sumtual zang nunnuam leh a phillei zawl,
I gam lumbang sung salpha' sisan a bualsa hi.

Sakkiik:
Seinou khangpan lia leh tang siamsil sut te,
Lunglai in khuambang gelthak ve ni;
I vang khopi i zoulei gam mitnauta hi,
Nibang-el te' nuihchiam lel i phal ding maw?

Tang a i pipu te sakmin lohsa LAMKA,
Singta vual in hem in pampaih zong;
Tawi semsem ni a sakmin leh a gamlei,
Salpha Goukhothang i gam hun buanlei a suahna hi!

I vang khopi sakmin lohna'n khang vaimang in,
Melmak lunta sakmin theibang lou -
Sauchih dawngkot dalpek ah vabang tuang hi:
Maimit suan in sinlai ah naa i sa na hiam aw?

(VV' Laidiip/04082016)

© Copyright 2024 - ZOGAM.COM. Designed by NemaGraphy.