Salpha Ngalliam – Robert V Jamminthang’ Tanchin

Salpha Ngalliam – Robert V Jamminthang' Tanchin
By Manipur Express Team

Manipur Express Team in, singtangmi-te' gam leh leitang humbitna dinga hinna ana pia 'Tribal Martyrs' 9te 'Zahna' pekawm in, atanchin uh mipi' theih ding in taklat kisawm hi. Amaute' tanchin tungtawn in mipi hi'n makai hitaleh, ana lungke simte'n leng thathak hong laak ua, kitaat hiamna ding a azat zel theihna ding uh ngiimna leng ahi hi. I mihangsan-te' uh min leh mel theilou leh mukhalou, ei singtangmite lak ah a vang (tawm) mahmah ding. Himahleh, a innkuan khosakna uh banah, atanchin uh ana theikha tamlou maithei ahihman in; amau tanchin I theihte tungtawn in thathak hon guan zelzel leh chih, 'Manipur Express Team' in kideih mahmah hi.

 

September 27, 2015 ( Pathianni) nitak in, 'Tribal Martyrs' 9te lak a khat; Robert V Jamminthang' nutsiat a innkuante houlimpihna va kinei a, mipi' theih ding in anuai ah a 'Tanchin' saulou i taklang suk ding.

jamminthang

Salpha Robert V Jamminthang ahihleh - February 3, 1985 in, Thanlon khua ah ana piang hi. Amah, (late) V. Vungkhojam leh Nu Chiinneihching' gil a gah goutan 7-te laka 6na ( anuai ah kum 27vel a upa numei khat om) leng ahi hi. Amau unau ahihleh, Sanggam pasal 4 leh numei 3 ahi ua; pasal 2 leh numei 1 in zi leh pasal nei ta uhi. A Pa'n, 2013 kum in 'cancer' natna ziakin ana omlouhsan ta ahihdan a Nu'n gen hi. Tu'n ahihleh, a inkuanpihte; College Veng, New Lamka ( YPA Hall mai chet ) ah mi' inn luahkawm in khosa lel uhi.

Robert V Jamminthang ahihleh, Thanlon khua a apianlai in a minphuaktu – V. Tualjam' deihna banga amin bul a 'Robert' chih kizang ahi chi'n gen uhi. Kum 2 lak vel ahihlai in a khe ah a pol (bawk) khat om a, asung ah tui om zomah hi. A dawtkeksak chiang un, tomchik sung nuamsa a; atui omkik pahpah zel ahihman in, nuam asak sung a sawt hetkei. A chipol(bawk) in maban hon sawn zel in, a chipum dang teng leng peh a; gik leng giktuan mahmah ahi chi hial uhi ( apumpi a bawk ahi). Huchi'n, Thanlon khua ah at-sak ua, na sa mahleh thuak-hat mahmah hi. A ki-at zoh in Doctor-te'n Damdawi pezel mahle uh, ahun beisa ngen ahihman in, nesak ngam hiallou ua; Pharmacy khawng ah leitawm zel uhi. Keptheih dandan a kemtou in, apu Thangsuan ( tua Bungmual a teng) in leng thumna neihsak a, hong damsuah thei hi. Himahleh, a khe khawng ngat gawp ahihman in, pai asiamkei. Pai khawng kisinsak in, hong paitheih takin apu Thangsuan' thumna ziaka damsuah ahihdan thei in, Pathian lau mahmah hi.

Naupang fel leh kipakthei mahmah mi ahi a; nitak alupdek chiangin kisil gige hi. Nitak khat, a pa'n kisillou a lum dia asawl leh thumangtakin valum pah hi. Himahleh, ki-awi thei mahmahlou ahi ngei dia; zannung a va thoukhe thak in, va kisil veve hi. Paidan leh zuihdan khat nei tinten mi ahihdan a chetna mahmah leng ahi ngal. Laisim a lunglut mahmah mai a, siam leng asiamthei veve hi. Sunday School kai taima in, kaikim ziakin lawman leng lakha zel hi. Damlou ahihkei ngalleh, Sunday school kailouh a ut leh kipahlam ahi kei. Examna a mark tam mupen in pang gige a; Bible chang gen leng taima mahmah in, lawmman leng piak a omzel ahihdan a nu'n gen hi.

Apa ahihleh, Government Teacher ahi. Kailou a loh laak kichi a utlam ahihlouh man in, a sepna mun ah om gige hi. Siamsinna hi'n khosakna lam tuamtuam ah anopzawk lam-etna toh, 1991 kum in Lamka ah peem uhi. Siamsinna lam bel, Ebenezer Academy ah sunzom tou hi. Class – V tan huaimun a akai zoh in, Class – VI leh VII pen Novadaya School ah kai hi. Unau melhaih ziakin huaimun apan Ebenezer ah Class – X azoh tan ( 2000 kum) dong kai charchar hi. Laisim taima mahmah mi ahih mahbang in, laisim dia sawl ngai ngeilou hi. Lai asim chiang in bel, om maimai kawmin asim ngeikei; inn khawng kimvel kawm in simsek hi. Ataksa pum kem siangthou gige a, 'fresh' gige a om tuh aloutheilou hidan in ngaihtuah sek hi. Lasiam ahikei, himahleh la sa dinga sawl a om chiangin pan zuingal mai a, mi'n pakta thei mahmah uhi.

Phattuamngahna lam hi'n gam-le-nam a di'n kipumpiak mahmah mi ahi nawn hi. 1997 kum a unau melhaihkhak zual hun in leng, mun tuamtuam ah gamkuan in va pangkha sek a, akhe leng suliam kha hi. Duty khawngin leng pang den a, Volunteer dia sehkhak a aomlouh hun in leng om maimai theilou in, va kihel teitei sek hi. Nikhat, nisalum awi a inkong a omlai, kipuk di'n kisa a; insung a aom te'n a muhtak un leilak dengman hiallou in va mankha man uhi. Huai hun in, pautheilou in om a, alungsim bel pil mahmah hi. Anu leh pa a muhchiang khawng in leng,a maban 'no future' ahih ding alauh ziakin a mittui pawt zungzung hial hi'n gen uhi. Huai nung sawtlou in, hong damsuah nawn in, kipak mahmah a, Pathian mah belh pen a neih ding chih gen pipen in nei gige hi.

Aneulam ahihziak leng ahi ngei dia, a nu ngai diak hi. A omlouh kal a anu ana pawtlkhiat hun chiangin, anu' pawtna dinga agintakna teng va ban zon zel a, amuh chiangin " Nu, mi hohna dekdek ah nana hoh a " chi'n chiamnuih gaih zel hi. Inkuan nuamsa leh kipaktak a khosa kawmin, Bethany Christian College ( Sielmat) ah Class – XI leh XII hon zoukhia hi. Huainung in, Delhi lam ah B. Com va zil nawn a, College leng hoihtak a va kai in, Bible sim leng taima mahmah hi. 2nd year a sim kum in, Lamka lam ah hong pai a, hohnawn dia a kisak takin a khe na chitchiat in, hohthei nawnlou hi.

Huai nungin, NGO khat ( MNP) ah sem hi. NGO a aseplai in aloh lak masakpen in - a pi leh pute van ding a kibang ngen leisak a, 'present' hi. Huai apan in leng, pi leh pute deihsak leh zahdan asiamdan langchian mahmah hi. Mi awlmohna leng hau mahmah a, a sanggamte kankuah siam mahmah mi leng ahi hi. Ni khat, a U Gin ( a unau ua, a 2na) te inn ah va pai a, Rs. 5000 va pe mawk hi. A u'n leng lamdang sa mahmah a; sum lam abuaidan uh atheih guk mawk pen in a lungsim ah a naupa ngaihnat semna chii tuh hi. Asepna a sum muhna leh apaidan uh ama' hihtheihlam hilou ahi ding a; kum 2 val zek a sepnung in khawlsan pah hi. Huai nung, kha khat zoh in NGO a aheutute khat un va zawn zel mahleh, zotzoh ahi nawnkei. NGO dangdang in leng va zol zel ua, ama' hihtheihna toh kituak salou ahihman in, ana nawlkhin zel hi.

Huchibang kawmkal ah, kum 2003 apan in, nungak ana nei a, gin-om takin kingaitou uhi. Kum 10val bang kingai mahle uh, kituak takin om ua, kivaakna di detdoutak aneihlouh ziak leng ahi ding a, zi-le-ta nei a intum-loutum suang di hial in kingam nailou hi. Naupang ngaina mahmah mi ahi a, hun awl aneihteng in naupang kithuahpih den hi. Zingkal beltak a thou in, a ute inlam khawng ah va pawt in, a naute uh va kimawlpih zel hi. NGO a asepna apan atawpnung, bangmah hihlou thouthou chi'n, a Upa'n a Pharmacy uah ( New Bazar) dawr ngakpih zel in, a zattawm ding sum hawm zel hi. Ama'n ahihleh, a U' sum piakte ana kholkhawm zel a; Chrismass dek chiangin a Nu' puan-ak di khawng leisak zel hi.

Huchia haksatna leh lungngaihna khawklua tuaklou a aom laitak uh, 2013 kum in a pa'n sihna hanmual lam ana zotsan hi. Huai hun apan in, hong lungngai vungvung mai a, apa'n " lai hoihtak in n'on sim dia, mi khat bek n'ong suah sawm di aw Bawi " chi'a athuhilha kampaute khawng ngaihtuahkhe zungzung ta a, kisikna ngen in pumdim hi. Apa' sihni in leng, a luang bul ah, " Hon ngaidam mahmah in aw Pa, na thu ana zui hileng, tua summuhna kichiantak nei di inga, lungnuamtak a si di hi chin a maw " chi'n kahtam lou mahleh, a pa'n a zathei nawn kei. A sihnung kum 1 a chin in leng, a pa' haan ah va pai a, ngaihdam va ngenngen lai hi. Diktatna ngaisang mi ahihman in, kaam leithoh a deih kei. Apa ahihleh, a sihma tham in a sepna ah pension man hi. Akivakna pipen uh ahihleh, a pa' pension loh ahi mai. A ute leng sep theihtheih sem in, muntuam-gamtuam ah om ua, amah ( Phamsa Robert ) ahihleh, a nu toh omkhawm tampen leng ahi hi.

Pharmacy bawl a kivaak, a U Gin in leng awlmoh mahmah in, Pharmacy bawl a kivaak a, sum zontheih dandan a zong mai di'n ana genpih zel hi. Ama'n bel, " huchi'n kipandek taktak hileng, a sumpi ( capital) tampi mahmah ngai di hi a; hihsual zomah lehang...." Chi'n dawng zel hi. A U'n ahihleh, amau dawr gei lak khawng etsak bawl zel mahleh uh, ama' deihteelna leh thupukna laak ding ngak bawl uhi. A Ute ngaihdan a bel, nungak nei thouthou ahihman a zi neihsak vet a, kikhualtak a inkuan khosakna apat ding uh chih ahi pen mai hi. A ute'n huchibang thu a genpih nung uh, kha khat zoh in " bangteng hileh, ka neu apan ka lunglutna gige 'Bible zil' ahihman in, Bible ka zil ding a; ka zohchiang in Missionary in ka kuan ding " chi'n, a thupukna genkhia hi. A tanaute kiang khawng ah leng, " Khovel ah lah sawtpi damlou di inga, Bible zil in Missionary na sem in ka pang di. Hon siamtu' deihna leng hipen dingin ka ging ta " chi'n genzel hi. Ama' lunglutna tak zaw – 'Social Gospel' ahi hi.

Huchi'n, 2015 kum apan Grace Bible College ( GBC ) ah B. Th hon zil ta hi. Bible College a alawmte'n, Bible a sui peihdan khawng gen mangmoh hial uhi. Sun a singpi adawn hun chiang un leng, alawmte lak ah a Bible zilte uh mah gengen peih mi khat ahi hi. Mi a muan deuhte kiang khawng ah, " Pathian hichituk a hoih leh siangthou a, bangziak a ana semte hichituka hoihlou ahi ding uh? " chih dong khial ngeilou hi. A Pa Siam' kianga a dotkhak takin, " Thang, nang a mite na en a ahi. A mite enlou a, Pathian pen etzawk di ahi....." chi'n dawng a, huai nung koihdan khat a neithei deuh a, huailam thu abuaipih law nawn kei.

Hunte hongpai zel in, August 31, 2015 ni tuang hong tung hi. Zingkal in, News (Manipur Express) khawng sim hi. Pathian thu a abuaipih hang in, gamsung thu leng a nawlkhin tuan kei. Pathian' gam kekletna ding ah leng a lunglut a; Singtang gam humbitna ding ah leng a kidangkoih tuan kei. Pathian thu hi'n, gam-le-nam thu hitaleh, a genpih di om sungteng genpeih ahi hi. 31st August ni in Bill 3-te hong ki-passed a, a nitak mah in mipi sousangte'n MLA-te inn teng ban haal uhi. A inkiang zek ua leng innkang om ahihman in, insung ah a tusip maimai kei a, a va khodak khe sam hi. Huai hun ah, makai omlou a mipi hon in a phutna lamlam uh phukhawm duamduam khawng a muh chiangin pawna mahmah hi. Inn ah pai a, anu' kiang ah, " Nu, heutu kichian omlou a, mipi a hichih mawk leh hoih hetlou di hiveh aw..Tutung a I makaite'n pan hoihtak a alak ua, mipite a huaisiam mahmah kei u'leh, hichibang chance om nawnlou kha maithei ahi " chi'n gen hi.

September 1, 2015 zingkal leng a thoukhe pah a, inkong khawng ah nauopangte toh kimawl in chiamnuih kahwng genkhawm zaizai uhi. Suun hong hihtakin a nungaknu' kiang ah va pawt zual a, inn painawn hi. Police Station lam ah thau khawng hah ginlua ahihman in, amah leng lamlianpi tan bek khawdaktou di'n pawtkhia hi. Alupna tung a Bible kiphensa a om a; a Mobile phone natawm leng tawilou ahihman in, a khanglam pek va tungsuk di'n a sungkuante'n gingta lou uhi. A naute khat toh omkhawm ahi ua, melma hiloute'n a kappaih phet un, puakkhiat sawm mahleh thau a ngim in om a, pawkhe ngam lou hi.

Huai phet in, innlamte' kiang ah, " ka U Thang a kisukha.." chihdan lel in hilh ngam hi. Amah ahihleh, amun ah sipah ngal a, lam-etna himhim a om nawn kei. Himahleh, a sungkuante'n aliam maimai hiding a guingta ahihman un, Damdawi Inn lam kidelh huan ngal uhi. Damdawi inn a va zonzon hang un, amel muh di a om himhim kei. Thuchian atheih taktak chiang un, Police Station kong ah panpihtu bei in lum dildel lai uhi. Melmate' gam leng hisamlou, Lamka chi a kisaktheihpih mahmah a mi teng a om phenphanna gam uah, siluang nih laak ngamlouh in om maimah hi. Makai ka hi, kei kua ka hia? chithei-te nangawn in leng aluangte uh laak a sawm kei ua, dakkal 2 hilhial Police Station ah om uhi. Vangphathuai takin JPO-te gari leh Ambulance khat zattheih di'n hong om a, sisan a pumdim Phamsa Salphate luang va lakhethei hamham uhi. Khoi leh kep a hinna humbit theih ding hita mawk leh leng, makai muanhuai omlouh ziakin, a hinna uh chaan thouthou ding uh ahihdan huaihun ah muhkhiat semsem in om hi.

Heutu khenkhat, " Bible zil hingal a; Police Station a buaina a sikha..." chi'a gen omsek ahihdan, mi khenkhat in gensek uhi. Heutute gen adik mah ahi ( Bible zil mah ahi a; sih leng a sikha). Bible zil chihziak a gam-le-nam buaina ngaihsaklou atamluat ziaka I gam uh hichitan tung ahi chi, gengen pawl leng bei tuanlou hi. Phamsa Salpha Robert' bel, 'Social Gospel' lam lunglut ahih mahbang in, khotang chidam ding deih gige mi ahi hi. Gam-le-nam nawlkhin tuam a nei in, Pathian thu hahtak a gen in phattuamna aneihlouh dan muchian mahmah mi khat ahih man in, a sihna in leng gen nei mahmah hi.

Anaunu ( pasal neisa ) khat in, " Nikhat, ka inn ua ka va pawt leh ka U Thangboi le ana om hi. Ka puan-ak mailam a kekna (siatna) ompen silhkha ka hihman in, ana mupah hi. A omdan lemthei mahmahlou ahi ding a, room sunga va lut in Rs. 1000 hon pia a, ' hiai in, na puan-ak din a deihdeih nih ana lei in aw...' chi'n hon gen a, ka U Thang' hon khongaihna thupi in lamdang ka sa lua. Sikhin hita mahleh, ka U Thang zaw chikmah chiangin ka mangngilh ngei kei ding..." chi'n, mittui khawmvuallouh a biang ah hong luangkhe suk in, a kidek zou nawn kei. Aban genzom didan tuan athei kei; thei hita mawk leh leng a dang-awk in bangmah gen sunzom thei nawnlou in om hi.

Anu'n ahihleh, " Thangboi ahihleh, ka kiang a om tampen ( pasalte' lak ah) leng ahi. Ka tapa ahi a; ka pasal' sihnung a ka pasal bangmai ahi. Mi hehpihna ahau mahmah mai a, diktatna kichi 'lawmhoih' banga a neih ahi gige. Nidang in, ' Bawi, Bible n'on zil ding a; kou lah si masa zaw di ka hih chiang un, ka luang tung ah thu na gen di aw ' ka chihlai a, ' Nu, kei ka si masa zaw diam maw..eh! ka zuau...' chi khawng a hon dawng a, anuihmai kilawmtakte hon lahkhiat lai khawng ka phawksuah zungzung mai a, thuak haksa ka sa. Bible sim a lunglut mahmah mai a, suun leh zaan in Pathian' danbupi a ngaih tuahtuah peih hi. Huaiziak mah in leng, a hinkhua ah kipahna ahau mahmah. 'Family Camp' neih ding a sawm gige himahleh, a taksuah mankei. Zi-le-ta neih ding nanun zen in Bible a zil a, tu'n gam-le-nam a di'n a hinna an ape ta. Pathian in a zatnopna tak a zang ahi ngei ding a, a sihna (uh) tungatawn a singtangmite' lak a kituahna a omtouh gige lam-et huai mahmah hi. Bible zilzou in, Missionary ah kuansuk-kuantou leh leng khamangthang tam manzou ding ahihlouhdan Pathian in thei khawl leng ahi maithei – kuama'n I thei kei. Tua'a a sihna in, Manipur pumpi ah ki-unauna hon tun in, Saptuam tuamtuam bang in, thumna neikhawm duamduam thei ahihman in, Pathian bangkim hihthei in a zatna di ageelkholh bang a ka tapa zang ah. Huaiban ah, JPO leh JAC-te panlakna thupi ka sa a, vuina ding ka theikei " chi'n, hon gen hi.

A U Gin ( a unau ua 2na) in leng, " Ka naupa, gam leh nam adia a hinna ana pia ahihdan haih di vual ahi kei. Mipite'n hon itpih in hon suunpih mahmah mai ua, lungkham hun ding natawm leng nei manlou in hon koih ua, achang in kisuanlahhuai ka sa. Aluang Police Station apan lakkhiat pahlouh a aom pen gentam sese louh a leng puaknathuai ahihdan miteng in I theih uh ahi a, sau ka gen kei ding. Pumbuuk ahon un leng, mipite' mai ah kipahmel pukawm in om ka sawm hi. Paak pe dia ka kuan in, ka kidek zou kei. Ka naupa' lim mai ah zahna ka pia a, ' Bawi, k'on zahtak lua..' chihteng chih teng ka genthei hamham hi. Mun tuamtuam a alim kitaak ka muh chiang in, mi' hon itpihdan ka muchian semsem a, ka kipak zel. Huaiziakin, ka naupa luang amuat leh leng Phattuamna atut nakleh ahoih ahi – poi ka sa kei. Phamsa Salpha 9-te' tungtawn in; nidang a om ngeilou KIGAWMNA hong om a, khangsawn mi zatamte a di'n lam-etna meivak a vaak ta. Huaiban ah, ka naupa ka it mahmah hang in, Pathian in leng amah deihte mah gam leh nam adia vakna tuntu hiding a deih ahi ngei dia, hon laksak ta. Himahleh, ' Salpha' chi a I minvuah uh,a diktak mah ahih a; aminpu mai ahihkei leh, Salpha ahihna ziak uh I omdan un taklang ni. Huaiziakin, Morgue a Phamsa Salpha 9 lum phengphungte tuh; Manipur Government' a di'n '?' lianpi a suak ta" chi'n gen hi.

A minphuaktu – V Tualjam ( V Paukhansiam' pa ) in Robert sih atheih in 'shock' guih ahi ding a, a natna te puangthak in ache in zeng loh hi. Huai nung sawtlou in, a sapum dang teng leng zeng a; akhut leh khe nangawn leng a zang theikei. Bible zil dia a deihsak gige – a mintap pa'n pawna lua ahi chih haih di vual hilou hi. Keptheih dandan a akep hang un, a lei nasan khauh gawp in pautheilou in om a, September 20, 2015 ni'n sihna hanmual lam ana zuan ta hi. Salpha Robert' sihna pen luang khat in zui chihna toh kibang hi'n athu zakha peuh in gen uhi.

Dakkal 2vel, Phamsa Salpha - Robert V Jamminthang' nutsiatsa a innkuante toh houlimna neih ahihzoh in, Pathian in amau innkuan hinkhua leh a khosakna uah lamkaihzel ding a deihsakna thu, Manipur Express min a khakkawm in 'Mangpha' kikhak in, kipaisanta hi.

jamminthangfamily

© Copyright 2024 - ZOGAM.COM. Designed by NemaGraphy.