Bang Doh-ai Hiam?

Singngat Special

Bang Doh-ai Hiam?
By V L Mangzou

vl mangzou

"MDC hon telching le uchin zaw Sixth Schedule inlusi a hawm di hi ing a".- Pa Thangta @ Kaihlam Heelaw

Mi khat in, "Bang chi e?" ahon chi a, "Ringot eive, Bang ka chi a eita?, pau leng ka pau sam a. Bang chichite khawng bilngongte eive ua, kei ka bil ngonglou. Bil 2 ka neih kha a huntawk mahmah, bil 3 ka poimawh kei" ka chihsan zungzung leh, "Hilouuu, lai na gelh ngei nawnkei a" ahon chi a, "Ka gelh utkei. Ka gelh utte ka gelh utkei a, ka gelh utlouhte lah ka gelh ut tuankei a, ka buai. Kei-le-kei leng ka kituak kei. Mahni-le-mahni nangawn kituakloupi in midang tawh kituaktak a pankhawm a khekhat a dinkhawm ka sawm sek na a ahitheikei taktak kei, khe 2 a i din a bawn ki-awn ngawkngawk a!"

"A himhim in i tulai buaina vengvung khawng uh na ngaihdan hon gelh ve oi" ahon chi teitei a, "Zenzen, hiai bang thulian (big issue) khawng kei teloi' gelh chi ahikei" ka chihsan leh, "Na sual reurou taktak ahi" ahon chi ringot a. Phaijangmite ILP tawh kisai a asousan taktak lai un Meitei laigelhtu khat in, 'hiai khawng zaw paching' nna hiveh aw, numei-naupang' kitaklah na chi hikei veh' chi in gelh a, ka pompih vanglak hi. Hiai tawh kisai chiah zaw hon gelhle'ng simtute/mipi'n nek-hak a sa ding uh. Simtute' lamet dantak a gelh ding chi le'ng security force-te naktak a mawhpaih ngai di, MP/MLA te dem ek di, salphate nasa deuhmai a tawisang ngai di, mipite' kiphinna deihkhop a tawsawn a heutute hanthawn vak ngai di. Huai kha, laigelhtu khat adi'n thil hithei hilou hi. Awnna lam bik neilou a, a laitak a gelh ngai ahihman in haksapi suak hi.

Kei zaw a Bill pentak sang in leng a No. 3 tawh ka kisaikha zaw. Pawl 3 ka sim lai in school kaitawp phet ka insak ua kawlsing kung a kal in pum 3 ka lou a, tawmkhe theuh di ka chih leh akabal in ka khekor mong ahon batkha a ka kiluai longlong nilouh, ka ute'n ahon dawtkhiak matan uh; Pawl 9 leh 10 ka sim kumte in ka class uah 3-na in ka pang sek; Pawl 10 leng 3-division in ka zou; 'Buai' zawh in Hill Model High School, Singngat ah kum 3 teacher in ka sem a, naupang za-3 valzek a pha ua, a min uh ka theigai vek; Guite road lam lou ka neih lai un ka vaipai in nupi damlou khat ka tuakkha a a inn tan uh ka pawtung. Huai nupi damlou ana omna kha KM 3 chih kigelhna suangphuh ahi chet zel; Mizoram ah puanzuak in 3 vei ka zinkha; Police ka training lai in ka chest no. 3 ahi; Pangei Rani in 3 vei mahmah kitaipih mai di'n ahon zawn; Training ka zawh in Lamphel Police Station ah kha 3 ka om; Kum sawm-le-3 ka service nung in Belh 3 ahon pia uh; Ka tangval lai in ginomtak in ngaihzawng 3 ka kop charchar........pouh kichi leh!

3-na in huchihop in pang mahleng kei chu Thumna lampang ka hatkei khopmai. Zingthoh, ann nekdek, lupdek chihkhawng a thumna neih kha ka mangngilh veu. Teikhang, Mizoram a ka u-te'n mou anei ua ka va hawh uhi. Kar 1 ka omnung un paikik di'n ka kisa ua, kei kha a 'Loi-upa' chihdan ka hihziak in thumna ka nei hi. 'Lamtawn a Pathian' ompihna eh venbitna ngen in ka thum a, passenger leh nu-sengerte leng hon kem a, driver khut-le-khe zang a, gari engine leng buaina bangmah omlou a Lamka damtak a hon tunpih di'n ka ngen hi. Thumna ka neihzawh a kha ka gari uh tai theilou. Sawn ngai. Lamsuk nangawn ah ka hon sawn uchu lungkhamhuaitak ahi. 'Hikei, Teikhang khawmual a omlai ihi ua, Lamka sang in a naizaw himhim di, i kik mai du' ka chi a ka kikpih hi. Teikhang khua ka tunkik un ka lawmte khat in, "I thumna neipa ule a gintakhuai kei beek a eive"achi a, "Tukverh na khakbing em uh aka" ka chi teitei a!

Mihingte'n i khosakna ah a nuam chiahlou, flop deuh a omkhakna, zumhuaipi kituakkha sek a, a lehlam ah, kipahna leh nuihna ding ngen a leng hinkhua zat chang om hi. Hinkhua huchibang ana hi ahi chi in Hinkhua Nuamsaktu chih thupi zang in ka tuahkhelhna leh mak deuhdeuh a ka khosak khaknate ka hon gelh ngeita hi. Ka lawm ngaih mahmah Suanlian in October 22, 2015 in ahon sihsan hi. A luang hong kipua a, New Lamka ahong tun in innsung ah ka zawnlut uhi. Ka kuva hai kha paih khalou, innsung a lah paih mai na ding omlou, ka inteknu tawh puan ka khuh uleh hon kahkhum ek uh, kei leng ka khasiat tha hong suak, ka mittui luang zungzung, nulhul zel, kuva hai zel......hehe.

Suanlian kivuini, October 23, 2015 in The Lamka Post ah article 'Kum 10 Ka Lungset' chih hong kisuah hi. 'Eh, hiai lah ahon suahthak phingphing ua' chi a ka simsuk leh kei' gelh pen ana hilou. Nungak khat hoih ka sak mahmah kum 10 vel apai nung in article in ka hon gelhkhia a, The Lamka Post mah ah kisuah hi. Kum 10 vel mah apai nawn nung a midang khat in thupi kibang chet a ahon gelhnawn kha thil lamdang tak ahi. 'Kum 10 Ki Lungset' chih Thadou film apat ka laksawn ahi a, aman hon ngai hia ngailou chih ka theihlouh ziak in, 'Ki' ka zang ngamkei a, one sided love ahihman in 'Ka' ka zangzaw hi. Bangteng hileh a poina zaw om tuankei.

Nitak khat chu ka ihmu thei mahmah kei a, ka kilep-lep mai hi. Khuplup, thallup, siiklup.......ka kihei kualkual a, a chang in clock-wise in, a chang in anti-clock-wise in ka kipei kualkual a, peiver ka himai. Khovak kuan in ka ihmu khongkhong a ka khangma chiang varvar eive aw, ka inkuante' thohvek nung inleng mang ka nei uaar-uaar lai hi. Ka mumang in concert thupi deuhmai ah ka na hawh a, eimi lasiam teng a kimvek uh. Ka kimvek uh chih di ahizaw! Lasiam i chih chiang in a huap lian mahmah hi. A sak siamte chu ahi phot peuhmah ua, a sak siamlou napi a a phuah siamte leng huapkha hi. Sa siamlou, phuah leng phuak siamlou, a kaih bawl siamte leng huap lai hi. Music siamte leng huapsak theih lai hi. Keek deuh lai le chu kei bangle hon huapkha di eive, a ngaihkhiak ka siam a.... Lasak siam ka chihte chu aw hoihtak neite, a sakkhiak uh ngaihkhiak nuam leh hahdamhuaite ahi ua, huailou in, la sasiam om lai uhi. A aw leng huchi hoihlou, hileleng timing haksa leh lakaih haksa pipi siamtak a satheite kha la sasiam ka chi.

Stage ah nungak khat hong paiging trahtrah a, kal 20 a suanna chet in a la ahon pan hi. A aw leng a control kholkei a, sial deuh in, a hul in ahon pan hi. Hileleng a thunon ahon sa chu a la lah sang vongvong, a siamna ahong kilang ta hi. Huai la kha ka ngaihkhiak chimlouh khat ahi a, ka duty na ua huai la kia ka khah gige ziak in ka lawmte'n, "Nang' huai la kia nei maw?" ahon chi hial uhi. Huai la sa nu atak in ka mu ngeikei a, huai nitak ka mang a 'live' a ka muh kha ka muhpatna ahi! Amah chu kuadang hilou in, Bang Doh-ai Hiam? hit-maker Khokhawl ana hi reng akale. A chang tawpna ahon sa a...'Tak a ka na saan na simthute ngilhni omlou hiaibang ding lel a, thei hile'ng na tong ana saaanglou ding hi'ng' a chih laitak in ahon kawk chat mai a, kei leng kintak a diangkhia in stage ah ka kilepkai tou a, microphone khat ka philvawk kha a ahong kiatsuk lam in ka dek in ka na control a, ka nungzang a awl a luangsuk sak in, 3 vei ka thohvawk zawh in ka man gaih a, mipite'n ahiding mah asa zawmah uhi.

Khua a vawh sim tawh Mungte in hon piak puanak-lum lukhu nei lian deuhmai, a aang a New York chih lian huntawk a kigelh silh in ka hong 'rap' taktak chu nasatak ahi......'Bandh, Sit-in-protest, Dharna, Shutdown, Blockade, JAC, Curfew, Rally, Morgue. Salphate bangchik chiang a koihkhe di e, a pauthei i palaite'n bawn bangmah gen theilou ua a sisate'n bang hon genkhe ding ahi ua..ua...ua... a inkuante uh khongaihhuailua uh hilou maw? A kipiakzawhna uh thupilua, huchilou-theilou dinmun a koih houh ihi uh hia leh?' Avangkim in Khokhawl in 'Yaya...Ahah Ahah' khawng ana chi zel a.....bang doh-ai hiam chi in sang deuhmai in ahon sa vongvong zel hi. A tawpna ah a thunon ka sakhawm ua...... 'Hizong heina tang kidang in a mual 2/3 in hal e ngaih, khokhal tuibang in na sakmel kun in haibang ngak ing, sulkik simthu lellou lai maw?'

Hiai la chiah chu ka dailen kawm a ka phuah maimai ahi a, ahihziak in, a music kha ka tate'n ni 40 leh zan 40 an-ngawl a a buaipih uh ahih ban ah, Bungmual a Mungboi' Sound ngeimai zang in ka hon vorh taktak chu turu tak ahi. Kei lah phur, mipite lah phur, Phurun ka himai uh! Phurtak zaw ka hi di bangteng phuahbelh ka hia chih leng ka thei zoukei. Hiai kan a Separate Administration a om sam a, a utpeuh in bandh, curfew, naupangte school kaisaklou....... Sorkar in thu a nei nawn sam a! Hiaite tengteng ban ah 'the 3 idiot bils kha Shut-up' ka chihleh electric a mit geih hi. Pheiphui, hiai electric prepaid le omzia omlou, network omlou deuh gige. Ka call leh, "The electric you are trying to light is currently unreachable" hon chi nalai......huhu.

La ka sazou kha innkong ah ka pawtsuak ngal a, hon ngainatu, ka fans-te'n, adiak in nungak-noute'n hon na bawhbuai sim ua security-te'n hon pikhepah in auto ah ahon guang uhi. Lampi a siatluat ziak in auto nung ah ka kitawtah tou nilouh a, inn ka tundek hial inchu ka kitahtah nalam ah ka khanglou guih hi. Ka gei ah ka tanu Thianhoih ana ding a, "Papa, ka Nu'n maw hong thou inla, na khut sahbon in hong silsiang inla, maltameh hong bawl oh, nang' na bawl leh a limbiik a achi", ahong chi kaukau hi. Kindeuh a thoukhia in ka kihahsiang a, ka lungsimsiat ahong kilang ngal a. 'Nang' na bawl leh a limbiik' chih zaw ahon gawlkouna hiveh aw, nang na duhgawl deuh a ahon chihna hi' chi in ka ngaihtuah a, ka hehtha peuh a suak a ka ha bang ka nawtzou baih hial hi. Arengreng thu in hiai lungsimsiat bangleng sikse late'n ser ah cheng 3 khawng beek in la maile uh ka chive.

Nu-pa i chih bang leng kamdam a kihou haksapi ana hi inchin........ Ka kihahsiang zawh in, 'U Mang, nang maltameh hon bawl mai ve maw, second hand fit di hong koih unchin, buai keileng zaw hon phawn nailouh di ka chih hi a, ahimhim in, nang na bawl leh a himbiik a' ahon chi hi. 'Thouve, thouve, kei buai a buai ing a, nang lumden, thou inla na maltameh di hong kibawl ou' hon chileh chu kintak in ka thou dia, ka kihahsiang mengmeng dia, ka pawtsan daih di, maithei in. Tua chu taisiat ngaihna om nawnlou. Ka min a hon sam, hon bawl mai ve maw chi, buailou hileh hon phawn sawm nailou, kei' maltameh bawl him sabiik.... Ka mumang a microphone tawh ka na rap ziahziah kha zingkar ka thoh zet inchu, maltakuang ah sukduk ka five fingers ziahziah a....hehe.

"Maltameh dia bang thaksikmeh bawl di chi oi" ka chihleh, nang' thuthu ahon chi hi. Huai nizing chu maltameh lampang ah President Rule ka puang. Bangteng hileh, a neupen apat a lianpen tan a thuneih ut ngen hihang chi in a thu ngen, a thu ngen ka bawl hi. Amasapen in, gotuaithu, zawngtah tang, jendem leh allu pum 4 ka huan phot a, a min tak in maruai, phurunsan, sapmalta leh aithanglou tamlou hel in ka tok nihniah a, ka inteknu'n a gim lim salua inchin hong chiam, "Wow, hiai chiah chu Meitei-te' ironbah bangmah ahi sam a, English-te'n nekha le uh ironbar a chihial du" achi hi. 'Eh, zanlam a ka bekanthu lei leng ap hial lou di hia' chi a ka va et leh ana ap hial kei a, thaksik-hing tawh kituak-hun geih in ka gawi hi. A-re, zan a ka phurunzung lei leng lomkhat chauh om, gawi vanglak ni chi in sathu tawh ka tok niiiiniiiaaa a......

Ann ka hon ne ua, thak si – him si ngen, mittui parol throt in, kho-ul kai zungzung in ka hon ne uchu ka kidiikging naklua ua, naupan lai a Kungi-te' huan a Vailamthe hamging abang chuaichuai mai. A thu ngen, a thu ngen bawl chihmah tak ka nekha vek ua thu ka hon neichiat uchu a buaihuai khopmai. Limtak a nechiat e chilou in dailen kituh in ka kina phialphial uh. A bangmah theilou, a poi genlou pen dailenbuk kongkhak in a thuak charchar! Bang doh-ai hiam? Bang doh-ai hiam'... aw..ou..ou..ou...ou!

mangzouvl@22092016

© Copyright 2024 - ZOGAM.COM. Designed by NemaGraphy.