Umkiang: Bangladesh Gamgi Lam Mah

UMKIANG: BANGLADESH GAMGI LAM MAH | Kimbawi’Pa

kimbawi paMeghalaya state a lampi hoihdan a gen tam pawl hi di’n ka ki-gingta hi. Tua ka sepna ka join tung in Karimganj ah sawl in ka om hi. Karimganj tan Meghalaya Transport Corporation (MTC) service a om ziak leh, a tuanman a tawm ziak in huai bus a pai dia hilh in ka om hi. Huai lai in Lampi a hoih mahmah a, lenna tai/running plane bang mai in a lampi a hoih hi. Himahleh Umkiang a posting ka muh a kipan in a lampi uh a siatdan ka mu a; hichi’n ka ngaihtuah hi. A Politician-te uh leh a MLA-te uh Manipur a i politiciante-te uh bang a pilta uh a dia aw? Chih ka ngaihtuahna ah hong lut vungvung hi.

Umkiang zuan dia kisa tuh, Shillong khopi a mun niamna pen pawl, Bara Bazar, Iewduh, Seau, a chihna kiang ua Anjalee Cinema Hall kiang a kipatkhiak ahi phot hi. Shillong khopi dung teng tawnsuak a tai ahi a, ka hoh masakna pen bang in traffic jam ziak in Shillong khopi taisuakna di’n dakkal khat val a lut hi. Huchia a sang lam manoh zel in Meghalaya state a dia mun sanna pen (highest point) Shillong Peak a chih uh, Laitkor a kitung a, huai a kipan in East Khasi Hills ah a kikumsuk diaidiai hi. Ka join tung in Shillong by-pass lampi a kihong kei a, van pua Truck pelh leh makhelhna in hun a lut mahmah a, dakkal 7 val bang bus in ka tai hi. Himahleh Shillong by-pass lampi a hon zoh utoh kiton in Tata Sumo hiam Tata INDICA hiam in ka pai a, adan om tak ahi. Shillong by-pass tun ma chu motor bang le a GEAR kheng lou phial in, a ging bang thum hithit zawzen in a kitai hi. Shillong by-pass tun ma a khua chiamtehtak om sun ahihleh Sohrynkham. Huchi’n Shillong by-pass, a chihna uh a kitung a, huai khua ahihleh Mawrynkneng, a kichi hi.

Mawrynkneng a kipan a kumsuk zel in, lampi a tou omlou chu hilou, kuam khat ah a kilut a, huai a kipan in Jaintia Hills a kilut nawn hi. East Khasi Hill pel a Jaintia Hills a kilut chiang in motor in a hon tat sim pah neknek a, huai kipan a tou sim a tai zel in khawpi deuh khat, Umolong, a chih uh a kitung hi. Huai a kipan a kumsuk sim a tai zel in a tawp in Jowai kichi, nidang a Jaintia Hills District Headquarters a na hi lam ah a kitai tou nawn hi. Jaintia Hills kichi district 2 (nih) a khen a hih ma in Jowai tuh Jaintia Hills a dia Headquarters ahi den hi. Jowai by-pass a om sam a, huai ah van-pua Truck-te a pai sak ua, passenger motor-te ahihleh Jowai khaw sung ah a kilut thei hi. Hilele Jowai khaw sung buai in a buaihuai a, traffic Jam, chih vel a tam mahmah ban ah a khaw sung lampi a se mahmah lai hi. By-pass lampi a lah van-pua Truck pelhna a hun tam lut mahmah zel, a koi pen nuamzaw ahia, chih tanpha ka thei kei hi.

Jowai a kipan chu kumsuk ahi deuh peuhmah a, zang-gam om sam mahleh kumsuk a kihi deuh tangpi hi. Huchi’n lampi kiang ah suangmeihol (coal) bang a na kiphah suak pah zengzung hi. 7th Mile, 8th Mile leh 9th mile, chih khawng a khaw min uh muh di a om a, ka pai mun mahmah na ka theisiam thei mahmah kei hi. Suangmeihol sekkhawmna tampi pel a kumsuk zel in LADRYMBAI, a chih uh khua a kitung hi. Hiai khua pen khaw lian ahi het kei, hilele Çosmopolitan’ chihtheih phial in nam teng a tengkhawm ua, zu zuakna bang a tam petmah lai hi. Hiai Ladrymbai kichi La-drim-bai achi het kei ua, Lah-ram-bai, chi’n a lamkhe daih uhi.

Ladrymbai a kipan a Khliehriet pen Km. 8 vel a gamla ahi, a chi uhi. Khliehriet leh Ladrymbai kikal ah traffic jam a tam thei mahmah a, dakkal 1 hiam 2 hiam khawng hun a lut sek hi. Khliehriet pelh toh lampi siat a kituak lai zawmah a, vaite’ motor hek bang a chu gan puak toh kibang a tuan a ngai mai hi. Atawp a Sonapur luipi kan a lampi se-seem zui a mual khat kan a kumsuk a Umkiang tun ahi. Jowai chihlouh hiai lampi a khaw min ka chiamteh a gal a kimu khat le a om kei a, i tun leh tun ahi mai hi. Hiai in Mizoram a, Demagiri a ka posting lai a hon phawksak mahmah hi. Mizoram SUMO Driver-te’n Tlabung kan thleng chu kan thleng taktak ani’, a chi uhi.

Jowai leh Ladrymbai kikal pen suangmeihol pang (coal barn) chih theih phial ahi a, suangmeihol sekkhawmna mun ahih ban ah truck lian pipi in a dim a, a lampi sau kei mahleh motor pelhna in hun sawt a lut baih mahmah hi. Khliehriet leh Lumshnong kikal lah cement factory gam a na hi nawn a, suang gam chih mah cement factory a tam mawk hi. JUD cement, TOPCEM cement, Adhunik/Dalmia cement, STAR cement, chihte’ban ah a dang le om lai di’n ka gingta hi.

Suangmeihol leh cement gam, Limshnong leh Sonapur kikal taget lah sunu/limestone gam ahi nawn hi. Meghalaya a tua ka paina lampi suang-gam deuh ngen leh sing lianpi pou khollouhna gam himahleh sunu gam ah sing leh guate ana neu diak ua, a gam a nim deuh ziak le ahi diam ah, sunu suang gam ahihziak ahi diam ah, khua a lum tuam mahmah hi. Hiai mun a sing poute a neu ua, puanphou kung leh nawitep kung bangbang khawng a pou ua, loubual bangbang loupa in a gam a khuh hi.

Shillong leh Umkiang kikal Km. 155 vel di himahleh khua thupi leh lian a totkhak a tawm mahmah hi. Huan, in om niknek, khua lian sim khawng hilele a khaw min uh a gelh lin mahmah ua, mi dong i hih ngal keileh theih mawk di ahi kei hi. Khua chimteh tham a kitawnte ahih uleh Mawrynkneng, Umolong, Jowai, Ladrymbai, Khliehriet, Thangskai, Lumshnong, Sonapur, chihte ahi uh. Khaw lian hi kei mahleh Thangskai bang ah State Bank of India a om a, Lumshnong bang ah Allahad Bank a om mawkmawk hi. Sonapur, Lumsnong leh Jeruphi (Jerafi) ah Paite pau ngei a houpih theih mi ana om zawmah hi.

Meghalaya plateau a chi namah ua, Umkiang a kipan Jaintia Hills i kan touh chiang in a gam, suang gam mahmah, singkung lian le pou khollou, zang leh kuak thoh in huai munte ah loupa hing dipdip in a pou a, mual tung chilou in lui kilawm tak khawng a luang dialdial hi. Ka omna mun ahihleh Jaintia Hills khepek, a chihtheih di. Jaintia Hills tang sang tak a kipan a lui hong luangte a tam mahmah a, luita dim in a dim hi. A gam a ken in a se mahmah a, gamlak khawng a mawk vak ngam di a bang kei hi. Hilele Umkiang bel mun zang omna mun ahi leuleu hi.

A khua pen khawpi lian in a lang kei. Lamlian dung a khou nuailam ah dawr di in a bawl ua, huaite ah restaurant leh dawr a om lel hi. Himahleh a tenna inte uh a tamzaw lamlian dung ahi kei a, a khaw kim lak a kuva huan sung khawng ahi zawsop hi. Et mai in a khua chih di ah in a tawm mahmah a, hilele a mi lampang tam uh hia, a khaw-kim khuate un naih uhia, chih theih manglouh in mi a tam zel hi. Higher Secondary School 2 a om a, Catholic-te’a pen bang ah student 1200 val a pha uh, a chi uhi.

Ladrymbai a kipan in Cachar/Hailakandi/Karimganj Bengalite toh a kipolh mahmah uhi. Pau tualleng bel Khasi ahi veve a, hilele Bengali/Hindi toh a kipolh nuaih hi. A bazar ni chiang bang ua bazar a van hong zuakte Kalain leh Badarpur khawngte a tamzaw ahi lai uhi. Huchia a mite kipolh a hihna ah a melpuak ule Shillong lam khawng a Khasi diktak, numei piching neu (keng lingleng), maikem dihdeih, chihte a om kei a, vom-mam leh mai kitholh khawng ahi tangpi uhi. Pasalte le huchi deuh, neu lingleng lou deuh uh a bang hi. Huan a vom deuh tangpi uh. A tangpi a Jaintia-te Buddhist ahi uh, a chi uhi. Huan, Catholic-te’n mun a khuak hoih mahmah uhi.

Jaintia Hills in a chawm lui tam a hihman in ngasa le a tam a, amei-apa in ngakuai khai in a kuan souhsouh uhi. A ngasa matdan uh ngakuai ahi a, len a bet a kham uhi. Ka sepoy pa’ ngakuai khaidan ei lam a DAM khawng a ngakuai khai gigete’n sin tuak na sak uleh ana sin ve ua, a phatuam hiam ah kón gen di. A ngakuai antah di’n PHULUN (leilak a phulte) a zang a, sawt pipi a koih hi. Huai phulunte tuilak ah a khe masa a, huaite ngasa in a hong nek leh neklouh a enkhe masa hi. Ngasa in a hong nek chiang in ngakuai ah a tah a, huchi’n a khaikhia a khaikhe mai hi. Huan ngakuai lian a ngai kei a, neuchik a zang hi. A ngakuai antah dia phulun a zat bang le a kha paihlou in ka thei lai hi. Ana sin ut om khak leh, chihthu.

Umkiang a kipan a Bangladesh a naihna pen mun ahihleh km. 2.5 vel ahi a, huai ah Border fencing thuah 3 in India in dai a kai a, huai dai kimvel ah lampi a kibawl a, huchi’n BSF-te’n a veng lai uhi. Bangladesh gam ahihleh hiai mun a kipan a et in phaizang, Meghalaya a luipi luangte’ tunna mun ahi a, a tuipai mahmah hi. Gam kawt mahmah ahi a, huan mual om sunte le a niam un a kilawm kik mahmah vanglak uhi. Khua muh di a tawm mahmah a, phaizang a lui luang lampang bel muh di a tam mahmah hi.

Umkiang a kipan Assam pen lampi siat ziak hia,a gamla sim hi. Umkiang mun pen Meghalaya state a dia phaizang tawpna ahi a, huai a kipan Assam i zot leh lampi tou a taitai phot a, Rattacherra a chihna uh, Meghalaya Police leh BSF check-point omna mun gamlapen tan a tou a tai ahi. Rattacherra a kipan bel Meghalaya state sung a di’n khua gina a om nawn kei a, huai a kipan a asuk ngen phial a tai a Assam tun mai ahi. Motor thautui off sa bang a le taitung mai theih ahi. Meghalaya sung a dia khua bang deuh khat, Oil Pump omna a om, huai ah nungak khat thautui thuntu in a pang daih hi.
Meghalaya state sung a khaw min tampi UM a kipan a om a, hilele tua ka omna Umkiang chih in a gen (meaning) geih di ka dotte’n a hon hilh thei kei uhi. A himhim in Khasi pau a UM chih tuh ‘tui’chihna ahi. Lampi in a totkhak khua khat Úmkhra’ kichi a om a, huai tuh ‘mau/gaw tui’chihna ahi. Himahleh Umkiang in a gen a hon hilh thei kei thethup uhi. Umkiang, Umolong, Umroi, Umsning, chih khawng a om a, Meghalaya pen tui tamna state ahih ziak a UM a kipan khaw min tam hi’nteh ka chi suk mai hi.

Ka posting paina peuhmah surprised deuh mai a ka muh patna ngen a suak phial a, hiai mun ah bang tan ka om dia, chih thei kei mahleng ut leh utlou a om kha chu ka hi peuhmah hi.  

© Copyright 2024 - ZOGAM.COM. Designed by NemaGraphy.