Kua ciamtehna zong ihi ua??

LT Ngaihte NewI lak uah tulai in lungtang thawmhauna nasa tak a om cih mun tampi ah akilang ta hi.Hucihna lam in nidang a hici lawmlawm a kigen kha ngei lou leh genkhiak dia le I ngaihtuah khak ngeilouh,Setan biakna cih bang hong ki gen.A om taktak leh louh  gen louh in, athu hong kigen zek bang leeng, agingta nuam tam atam I bang mawk uhi! A kilatdan leh a hun leh nite a banghiam hong kilangthei ding leh hong piang khe thei ding lamen hi leng kilawm. Hiai lungtang thawmhauna leh kimuanzohlouhna bang ziak a kipan hiam cih I et cian, thutak taisan a thugin bulbal i taksap ziak uh ahi cih aciang mahmah hi. Hiaiziak mah in, ciamtehna (sign) tuamtuam te en in I dak loklok uhi. 

Ciamtehna(sign) bang cikciang a poimoh, bangcik hun a huaite et ngai hiam cih I en ding. I tun na ding mun theiciang nawnlou a I om ciang in ciamtehna aki zong pan hi. I tuna ding mun I theih cet mahmah le bel,ciamtehna tuamtuam na om mah leh,huaite in hon buaisak ngei lou hi. Delhi a ka tenna nanakpura apan ka Office,South Block tan paina lampi ka thei ciang lua a,huai ka tuna ding in ciamtehna himhim ka poimoh kei hi. Ahihziakin,sawtpi ka hoh khak nawnlouhna delhi university bang kava hoh cian,kimuang zou nawnlou ka hihman in,map peuh ka en zel hi. I lungsim a ‘eh, bang ci ata a,koi lak tung ka hi ta a’ cihna hong om ciang in, ciamtehna zong in I phe hehu hi.Huaihun ciah tuh ,I theihding tak thei kha lou ihita cihna ahi. 

I gam-i-nam ci’n I gengen ua,I cindan-tawndan kepbit theihna dia,ei leh ei kivaihawmna poimoh ahi,I niteng poimoh uh tui leh lampi leh meivakte hoih lou lua ahi,bawl phat ngai ahi; nekguk-takgukna uang law mahmah ta,beisak ngai ahi;hiamgamna sang lawta,kithah leh ki kaplup te natan a kisuanlahna leh kisiamtanlouhna leng om nawn lou,beisak tuak ahi; politician leh khawtang makai te genlouh,saptuam nasem te lak ngeingei a leng dikloutak a sumdawnna,golhgukna te tamlawta ahi; cih te I gen ua,beisak ding hi ve aw,beisak mahmah ding hita ve aw, lawmlawm..’ ici ua.I gen ua, I sa ua, I gelh ua, I thum uhi. Huaitan gen kualkual in, ‘banghiam’ khat, ciamtehna hia sign khat, ahih keh thillamdang(miracle) khat hong kilang dia,hiai haksatna leh mangbatna te hong bei ding, hiam, ei apan lakmang hiau hi ding’cih pian khat lametna hia duhthusam hia toh, I om uh abang hi. 

Politics ah,kivaihawmna tuam ahihhang a I sawlkal dan a muhtheih te,I geen ua,I omna mun ciat uah I geen ua,mu ciat didan in ikikoih phot uhi.Naga ten le gen uh, Kuki ten le gen uh,Zomi ten le gen uh,Hmar te bang in le gen uh.Muthei vek dia kikoih, ahihziak a,gam kual khat neucik sung,mundang a district khat cia khong lel luah lah hi ngal.Hucikallak a,eilam sang a Kuki makai leh Naga makai lamten a deih uleh a nget uh phusim tuntun un,ei lawi pen, ‘hicin huai ten hon phuhpu le uh,ei adi bang hiam khat hong kaikhe ding,hong tolh khe na ding ahi, alou thei lou’ ci dan deuh a ki om nilouh hileh kilawm.  ‘Naga te bang hiam a piak ua leh,ei le hon pe mahmah un teh’ ci suk geih. ‘Kuki ten zaw ei nget pen mah hon ngetpih lel un teh’ peuh ci. ‘Atawpcian zaw ei nget mah a hitheipen leh nambing min lohkhak le omlou ahihna zar ah,a kilawm pen hong hi thouthou in te’ cih kha iki khamuanna nunung pen uh hilai in kilang hi.Hiai lampang ngaihtuah khak cia lungsim a om nak tuh,sawlkal omlouhna gam(anarchy) formula Bible I muh ‘In those days there was no king in Israel; every man did that which was right in his own eyes ‘ (Judges 21:25) ahi.Vaihawmtu hoihlou om sang in omkei hit-het leh hoihzaw lai mai thei.Ei tenkhakna lak ah,vaihawmtu atam lua ua, nungzuihding Kumpi(king) a omlouhna a sawt lawta hi.Huaiziakin, adik leh a diklou cih kaal le theih khen theih hi nawn lou hitel hi. Thudik gum a ding tentan dia lamet di le kithei zou nawnlou lampang ahi.Maat gawp hitak jet hi. 

Lohcinna lam toh kisai bang ah leng, lohcinna thuguk nasep ahi cih pen gen a le nei nawnlou in, ‘leikhiak ding’, ‘phut khiak ding’,  ‘nuakna bawl ding’, ‘lamkhak ding’, ‘galvan tawi ding’ cih lampang ngen lohcinna din ki gen ta hi. Civil Service (IAS Exam !) result asuah teng in, lohcinna ngahna dia ‘nasep(labour)’ ipiak zohlouh ziak ahi ci nuam lou sim in, aziak didang(sign) mah I zong tou jel ua, ‘anu leh pa’ bang I sut ua, ‘a school kaina’, ‘a college kaina’,‘sahkhua a ngaihsak leh louh’ bang, ‘tuailai makai ahih leh louh’, ‘la pawl a pang mi ahih leh louh’ cih te, ‘omdan hoih leh ettontak’ ahih leh louh cih te ina sui sek uhi. Lohcinna huaite toh kisai kha lou pi a, mimal in lohcin a aut a huai ngahna dia nna asep leh,lohcing hilel zaw hi. Nu leh pa laisiamlouh ziak hiam,saptuam a kizat louh ziak a lohsam a koih hileng kilawm maimah hi.Huci hilou! Vaite auto-rickshow tanu na ngawn  cing thei a. A ‘san’ pentak en ngamlou ihi zaw uhi. Kohima science College a a motto uh ‘Omnia Vincit Labor’,Labour always win’ cih ahi.Bible in leng, ‘nna semgim tuh loh mutak ahi’ ana ci. Missionary a Tibet tangtung a vangik pua a pai keukeu te ading kia a a gen hilou hi. Sepna/hihna khat pepeuh a  ahahpan a asem gimpa tuh a lohcing ding cih na ahi.I sepgim zohlouh ziak a, a seem gim a lohcing te lohcinna san dia a hilou pi va suilut in,a simlai te ading a lampi diklou lahna hi zaw mahmah hi. 

Saptuam lam ah leng,Pathian a lunglut taktak I omkhak louh ziak ua,halhthakna leh kithalawpna te tawm mahmah ta hi. ‘A kilawm hun lel a Pathian limsak tuh punna thupi tak ahi’ cih zuite ihi tangpi uh abang hi.Leitung om nung a,Pathian thugen minthang leh a thugen uh tulmoh a tutan pha a ki simsim te,mihing mah hithou uh,ahihziak a,khami,Pathian thu a lunglut ahih ziak uh hilel hi.Sapte ahih ziak uh, sum leh pai a neih ziak uh,a pil ziak uh, cih te aziak hi zawlou hi.Thil khat peuhpeuh lunglut takin sui leng pilna thupitak bang leng Bungmual khua natan a leng ngah phak theih mahmah ahi cih a ciang kasa.No boxing! 

Sawtpi apan I hihna loupi a khosak na lampi I tawn kha ua,siam haksa sa ihi uh. Mimal hinkhua hin,khawtang hinkhua ah leng a dik vek ding. Nekgukna khong thohlawm thoh in damsak dia gingta! Tualthana khong Indongta in beisak a koih ! Thudik gen khe dawl mai le cu,I thoveng ding ahi.Ki guk selsel zaw haksapi ahi. Huaimah tuh, nitawpni cia hong tung thou ding ahihman in.Vuahpi hong zu in huihpi hong nung leh,aziak ding mah zong pah. Gulpi(thampi) thah ziak hin te’ bang ci,nidang a gulpi sa lianzaw ganhing thatkha ngeilou hi awmtak a. Jesu Kris damlai ngei in le, thu leh la siam mahmah dia gintak laigelhtu(scribes) leh Pharisai ten ‘Heutupa, na kiang a kipan ciamtehna muh ka ut uh, aci ua. Aman tuh a kiang uah,Khangthak gilou tak leh angkawm hat takten ciamtehna a zawng ua,himahleh,Jawlnei Jona ciamtehna lou ngal tuh a kiang uah ciamtehna himhim piak ahi kei ding. Jona ni thum leh jan thum ngapi gilsunga a om bang in, Mihing tapa ni thum leh jan thum lei gil sung ah a om sam ding.Ninevi khua a mite tuh thukhenni ciang in tulai khangthak te kiang a dingsam ding ua,siamlouh a tangsak ding uh.Jona thugen ziak in a kisik ngal ua,Jona sang a thupi zaw hiah a om. Simlam Kumpinu tuh thukhenni ciang in tulai khangthak te kiang ah a thou sam ding, siamlouh a tangsak ding, Solomon pilna ngaikhe ding in kawlmong akipan a hong pai ngal a; ngaidih ua,Solomon sang a thupi zaw hiai ah a om.(Math:12:38-42). Jona sang a thupi zaw, simlam kumpi sang a thupi zaw leh Solomon sang a thupi zaw a geicin a om a,amau theikhe lou tel uh,muang-ngam lou uh, na hi na hia,ataktak na hi hia ci uh. Ikim ikiang ah ciamtehna I zong ua, ikim ikiang ah kilakna I zong ua, akim i kiang ah ‘thupiak’ I zong ua,I mu ngei tuan kei ding.Ciamtehna dang him-him piak ahih louh ziak in. 

‘Buaina leh lungkhamna tanvak ding in,

Na theihna loupi toh hong leng in;

Khelhna kang mang ding in meikuang bang in,

Luakha, hong leng in’. Happy Pentecost Day 

(19052013)

© Copyright 2024 - ZOGAM.COM. Designed by NemaGraphy.