Hankhuk thak ah sial uh

Hankhuk Thak Ah Sial Uh
-Valte Ginkhenpau

Dak kuana in khua a hong vak nawn (Luka 23:44). Khawvel a mialden kei. Vakna a hong om nawn. Khawvel tuh a hong dawk nawn. Kros leek ah Hondampa kikhailai. Midang nihte toh. Hondampa’n A Kha khah. Nihte’n khah nailou. Gimthuak in singlek ah kikhai uh. Mihing ngaih in Hondampa’n khua a phawk nawnkei! A ihmuta! Tatna nna sep dingte A sem zou vekta!

Paikan Annkuangluina ni thupi ding tuh zingchiang ahita. Zingchiang zaw khawlni thupi ding ahita. Hiaibang ni chiang a siluang zan khawvak a koih zaw Judate’ dan ahi ngeikei. Khawni subuah ding ahih ziak in.

“... I Paikan Annkuangluina ding leng a gouta ua,
huai Khrist tuh” (1 Korinthte 5:7b).

Mite’n Hondampa si zou man nailou ding in a ngaihtuah uh. A sih theihna ding lampi a zong uh. Himahleh Ama’n lah A Kha ana khah khin daihta. Mi’n a thei kei uh ahizaw. Kros a omte a sih baihna ding un a khete uh bang khetbuk a khettan ahisek2. Judate’n amau thu kia in hiaibang thil hih hial a ut kei uh. Pilat kiang ah a ngen masa uh. Rome Kumpi ukna nuai a om ahihna uah Pilat a theihsak uh kiphamoh hi.

Pilat kiang ah hong pai uh. Pilat in a phal lou hetkei. Bang hih di’a phalna va ngen uh hiam? Hondampa leh mi nihte’ khete sutan di’n! Khe sutan di’n. Khe sattan di’n. Mihing mel suhem di’n. Mihing piandan ngeina su melhem di’n... Pilat in sepaihte a sawl. Mi thunuai a om sepaihte a kuan uh a kiphamoh. A kuan ngei uh. Mi nihte’ khete suktan in a om. Toupa’ a lah?

Aban in a hong pai uh. Mi nihte ana si naikei uh. Khua a phawklai uh. A gim mahmah ding uh. A gim sanlel laitak uh ahi ngeingei ding. Aban in a hon en uh. Toupa’ kikhaina kros mai ah hong dingta uh. Hondampa’ nuai zawn ah a ding uh. Toupa’ mel a entou uh. A taksa pumpi lamdangsa in a en uh. Huai taksa tuh ana votsimta. Adaang simta mai ding. Toupa’ lu a kunsuk khinta. A taksa a hing nawnkei. Si ahita. A deihhuaina tengteng a beita. Han a koih mai louh ding a zatna’ng a om nawnkei. Huai pumpi sisa tuh bangmah loh angai nawnkei. A khete ahihtan tuankei uh.

“... inn akipan in sa bangmah na lathang ding ahi kei; huai a a guh leng na sutan ding uh ahi kei” (Eksodas 12:46).
“A guh tengteng a kemhoih a, khat lel leng hihtan ahi kei hi” (Sam 34:20).

Toupa’ pumpi in khua a phawk nawnkei. Suksiat a ngaikei. Sepaihte’n lamdang a sa uh. Muanmohna a nei uh. Theihchiang a ut uh. Sepaih khat in tei in a dawt. Khawphawk nawnlou mah zaw ahi. A pau kei. A kikou kei. Naasak lam a gen kei. Dai dide in a om. A pang ah tei in dawt uh. Sisan leh tui hong luangkhia. Mihingte’ khelhna chichihte– sandup in san-au mahleh sawpsiangna ding sisan hong luangkheta. Hondampa sihna ziak zaw lungtang leh taksa gimnate ziak ahipen mai ding. Hiaibang hunchiang in lungtang tuamtu lak a tuigel omte leh lungtang a sisan omte kihelkhawm uhi. Huai lungtang tuamtu a dawt pailet ziak a sisan leh tui hong luang pawt ahi ding. Toupa’ pang dawttu sepaih leh a lawmte’n a munuam ding uh.

“... a sutpa uh lam a en ding uhi.” (Zekaria 12:10).
Kumtawn suangpi khi kei di’n,
Na liim ah hon busak in;
Na pang liam a si leh tui,
Hong luangkhia damna tui hi;
Khelhna leh ka sual thilhih,
Hon silsiang in damta ning.3

Jesu’ luang kros a zankhua a om mai ding ngaingam lou mi a om. Hondampa’ luang kua’n va lakhe ding? Peter maw? A ngen ngam kholkei ding. Johan maw? Huansung ah leng a pau ngamkei. Andru maw? Genkhak in a ompha nawnkei. Ahihleh kua?... A sanggamte– mite’ chihdan in, huaite beek om lou ding hia? Ahihke’h, kros a A kikhai lai a A kiang a numei leh mi khenkhat, Johan leng tel a, omte’n houh a va lakhe mai ding uam maw? Hiaibang hun a kuamah a deih tam hetlou misi khat luang ngentu ding a vangsim kha maithei. Bangteng hileh Pasian in hon ngaihtuahna inteh. Jehovah-Jire!

Mi tampite’n a gintakdan uh a bang hetkei. Khawvel a A damlai a A nungzui gigete mah mihingte’n Amah vuitu di’n a muang ding uh. Himahleh huchibang ahi kei. Kuamah in a gintak phaklouhte’n a vui zaw uh. Siluang tung a thugen ding in Peter bang kilawm mahmah di’n a ngaihtuahhuai mahmah. Mihingte’ buaina: Kua’n program bawl ding? Kuate’n inntekna la ding? Mihing ngaihtuahna ahi maithei. Hun a kineh. A kidaih kei. Zingchiang Khawlni Thupi ding ahita. Ni a hong tum pahta ding. Kintak a hankhuk ding zon angaita. Hankhuk khuaksa koi ah muhtheih in a om di’a? Koi ah kua bawlsa leihiau ding a muh theih di’a chi a buai hun a hizaw. Eh! Khawldih! Pilat phalna tel lou in luang lakkhiak theih mawk lou ding ahi. Kua kuanta ding?

Peter, Johan, Jakob, leh nungzui dangte genkhak leh muhkhak ding in a om nawnkei uh. Koilam a mangvek a tamai ua... Pasian in hiai thil hong om dingdan genkholh in A nei ngei ding. Mi maimai in Pilat kiang ah va ngenle uh ana phal mawk diam? Johan in meltheih bang ana neikha lou ahi diam?4 Bang loh ding? Nungzuite leng a lungkham mahmah ding uh. Hihtheih bang a om tuan a? Nungzuite lak ah nang na huchi a eive, na huchih louh ziak uh eive chi a kingohna om khamoh lou maithei. I heutu leh makaitu khat mi’n hon thahsak mawkle uh kua ahia dah leh lungkham lou ding? Nungzui khenkhatte lah dah lua kisa in a Hondampa uh luang va lakkhiak ngai ding ahih lamlam leng ngaihtuah zoulou maithei uhi. Zingchiang lah khawlni hilai. Bangmah sem thei lou ding uh. Bang loh ding?

Hiaibang a lungbuaitak a om ding ua gintakna a omlaitak in Hondampa Jesu’ luang lakhetu ding mi muanhuai mahmah khat hiam nih hiam ana om tham uhi. Jesu’n leitung a A omlai in nungzui tampi a neih hun a om a, ban ah melma tampi A neih hun leng omsam hi. Aguuk a nungzui leng bangzahhiam nei hi.

Jesu’n mihausa leng nungzui, mite’ muh in zui gige ngam kholkei mahle uh, neitham hi. Arimathai khawmi Joseph kichi mi khat in Toupa Jesu’ luang Pilat kiang ah va ngen hi. Taksap hun a miphatuam Joseph ana hi maimahta! Luang ngentu ding muh ahihlouh lai a va ngentu tuh mizatna liantak ahi. Ama’n zaw nungzui dangte banglou in, Judate a kihtak ziak in, aguuk in Toupa ana zui gige hi. Nidang in aguuk in, mite muhlouh ding in pang mahleh tu in zaw, Toupa zui gigete sang mah in leng kilang zaw in Hondampa’ luang ngentu leh vuitu in pang maimah hi. Khawvel a Bible sim a a om sung teng in mite’n amah min tuh simkha gige ding ua, tua kia leng hilou in a Hondampa a di’a a nasep hoih gah tuh at ngeingei di’n gintakhuai hi. Joseph zaw mi maimai ahi kei. Mi hoihtak ahi a, midiktat leng ahi. Huai kia leng hilou in amah tuh Juda vaihawmmi khat leng ahi. Ama’n atuung a kipan in Judate’ vaihawmdan leh a thilhihte uah a lung-awi hetkei. Pasian kumpigam lamen gige mi khat leng ahi (Luka 23:50–52).

Luang va nget thil nuam lua hi di’n na ngaihtuah hiam, unau? Joseph in nuamtak a va ngen a, Pilat in leng ana pe pah ahi diam? Misi luang ngen. Misi vuitu a pan ding thil namai ahi kei ding. Gimlimte, nuhtheih tuamtuamte, puanmalngat chihte man tampipi ahi ngei ding. A vuitu a pang ding a kiphalna nei mi tam hetlou maithei, abiktak in Jesu, Hondampa leh Toupa ahihdan theichiang nailoute a ding bang in. Arimathaimi Joseph in bang haksatna tuak di’n na ngaihtuah a?

Jesu luang va ngen. Pilat kiang ah. Simanta ding amaw? Sihbaih tuak na e... Gamvaihawmtu kiang a Juda makai khat in huai migilou chi a a deih hetlouhpi khat uh luang va ngetmai ding zaw... Pilat a di’n leng lamdang abang zawzen ding. Judate’n a deihlouh uh khat siluang pen Judami mah khat, a makai zahtak uh khat hilai in hong ngen di’n Pilat in a lamen kha himhim diam? Lamdang! Ahai na hi maw?! Dakkal thum val leng pai nailou phial a tua si pah ding atel maw? Na Judami hihpihte’n bang a hon loh ding uh chi na ngaihtuah hia?

Huai siluang va nget ngamna di’n hangsanna a poimoh. Pilat in huai ngetna thu a zaktak in lamdang a sa. Sepaih Zaheutupa kiang ah thu omdan a kanchian. Si taktak ahih leh hih louh a theihchian sawm. Sepaih Zaheutupa’n si taktak ahihdan a gen. Midangte bangloutak in Hondampa tuh ana si pah. Siloupi a huai luang pekhia bang hi a, kros a khai a om pen bang suahtaksak a om bang hitaleh, Pilat a minse mahmah ding a, Juda mipite leh makaite’n Kumpi Kaisar kiang ah heek pah ding uhi. Amah dinmun a di’n thil lauhuaitak ahi. Huchi in a kan chiang masa phot. Thu omdante leh thil omdante a theihchet chiang in Pilat in Arimathaimi Joseph kiang ah huai Jesu luang ngei tuh a pekheta hi (Marka 15:42–45).

Kros kaipai. Sikkilh a kilhnate botkhia. Kros apan luang lakhia. Siluang vottak khoihkhak kin kiphamoh. A liamnate nulsiang. A sikhalte lakhia. Linglukhu a khuksak uh lakhia(?). A mai mualsimta pen en kawm a khasetak a zut thiamthiam. A kiang a numei omte kidik sisiih. Hondampa luang vottak khoih... Kidek zoh a haksa. Kahkhiak bang a uthuai ding... Pasalte kaptaleh, numeite bang suak ding...?

Joseph, amah kia ahi kei. Nikodem leng a hong pai. Kuan va hilh man ahi ding? Kua’n Hondampa’ luang kilakheta ahi chih va hilh ahi ding? A hong pai. Gimlim leh nuhtheih thilte a hon tawi. Mittui-naptui toh luang a zuut ngei a gintakhuai. Nikodem leh Toupa Jesu a kimaituah hun uh nitaklam ahi tangpi. Nitak in Hondampa kiang ah pianthakna omdan leh thil tuamtuam a hong dong. Tu in, nitaklam mah in, Hondampa’ luang a hong en. Amah ngei leng Judate’ vaihawmtu khat ahi a, aguk a nungzui ahi a chihtheih. Amah leh Hondampa’ kihoulimna tanchin Johan bung thumna ah a muhtheih hi. Ama’n murra leh aloe kihelsa a hon tawi a, huai a hon tawite gikdan tuh ser sawmthum-le-li khawng ahi5. Hiai tuh thil mantam ching mahmah khat ahi. Atuung in Hondampa a ding in bangpi semkhia bang kei mahle uh Joseph leh Nikodem in A luang tung ah thil manphatak leh thupi, mi maimai in a hihtheih uh gintakhuai lou phial ding, thil thupitak hon semkhia uhi.

Judate tung a vaihawmtute lak a mi ahih dungzui un Judate’ kivuidan chikim a thei mahmah uh6. Jesu’ luang tuh a la ua, gimlimte leh nuhtheih teng a nuh zoh un puanmalngat in huai luang tuh a hon tuamta uh. Puanmal ngat naran maimai leh a mantawmte hi lou in ‘puanmalngat hoih’ in a tuam uhi. Hun lah kinohta. Hun tam a nei nawnkei uh. Ni hong tumleh khawlni hong kipanta ding. Awl a gamtat hun ahi nawnkei, hun atom. Hankhuk ding mun gamlapi ah a zong man nawnkei uh. Himahleh, a kilhlupna mun kiang uah hankhuk khuaksa khat, kuamah leng kisial nai hetlouhna mun khat ana om zenzen. Kichian mahmah. Pasian’ Min Lian phat in om hen! Lungdong leh mangbang a om laitak a hiaibang thil ana om zenzen!

Khiaklahhuai in ithuai mahleh Hondampa’ luang tuh hansung ah, khasiatna leh lungngaihna lianpi toh, sial teitei hong kiphamohta hi. Han thak. Kuamah kisial nai louhna mun. Itluat mahmah himahleh Amah chauh a lum ding in Toupa pumpi tuh sial ahita maive...! Hiaibang a thil omdante, abiktak in A luang a vuidante uh, mit a mutu leh theihpihtute tuh Galilee gam a hong kipan numei nungzuite ahi uh (Luka 23:55). Huai Hondampa’ luang kisialna han tuh, kuamah amawk a a va lut theih louhna ding un, suang lianpi a akong huk in a om hi (Matthai 27:60).

Hondampa tuh thah leh bawlsiat in om mahleh, A genkholhsek bang ngei in, ni thum ni in A thounawn taktak hi (Johan 20 simtou in).

Laksawnna:
Ginkhenpau, Valte, Ka Hinna Nang Di’n Ka Pia: LB Printers, New Lambulane, Imphal, ©V. Ginkhenpau, 2016, peek 104-113.

© Copyright 2024 - ZOGAM.COM. Designed by NemaGraphy.