Khalik Zan A Sikha Zonna

KHALIK ZAN A SIKHA ZONNA
-Valte Ginkhenpau

ginkhenpauvaltenew

Naupanlai in theih nop leh muh nop bang kihau mahmah hi. Ka lawmte uh khat ngial bang in Burma lam a va luut a dawithu va zil ding bang hon kumkha ngei hi. Amah bel kou lawmta lak a a “luck” pen chih ding adiam ah, ahihkeileh a “kitangvalsak baih” chih zawk ding adiam ah, nungak nei masapen hi ding in ka gingta hi. Nungak bang Veng dangte khawng toh kituh in om sek a, huaiziak mah in kung fu leh dawithu chihte zilsiam a phuba laak ding bang lunggulh maimah sek hi. Kou a lawmte’n lunglutpih taktak lou ka hihman un amah chauh a huai a lunglutte taksuah zou sam lou hihtuak hi.

Khatvei ka lawmte toh ka vasa benna thu uh ka hon gen masa ding aw. Zoute’ hanmual ka chih mai uh Sihpheng Lui khung lam ah hanmual khat om hi. Hiai luikhuk tui pen huai kiim a omte’n nek ding a a tawi sek uh himahleh nidang a hiai luikhuk apan sisan khawng tuisam bang a hong pawt thei ahi chi uhi. Huai kia hilou in, hiai Guite Road dung a om luikhuk pen zingkal phalvak khawng a tuikang delhte’n naungek kap a zak sekna mun uh leng ahi kichi hi.

Atung a kigen luikhuk khung lam a hanmual bel nidang pek apan ana zat uh ahihtaak man in upata mahmah mai a, sing a kibawl hansingte kholdiak bang muat thei mahmahta hi. Huai lakpi ah ka lawmte toh vasa ka va beng uhi. Huai ni a ka lawmte lak a khat min tuh Mangboi hiam hi in ka thei a, himahleh ka chiamteh ginat louh man in ka theikhe chet zou nawn kei. Ka lawmte toh kigamla sim chiat ah vasa gem in ka buai chiat uhi. Himahleh thakhat in ka lawmte uh khat hong kikoukhia in tai tonton maimah a, huchi in, hanmual lak a hih toh lauh guukna sim nei ka ding uam ah, ka lawmpa uh aw ka zaktak un ka kidelhhuan uhi. A khonung a ka dot uleh ka lawmpa un amah vasa gepna lampang a hansing kiphut lui mahmahta khat, amah sukkhak louhpi a, hong kipuk phut om hihtuak hi.

Adang khat genlai zual ni. Ka biakinn kiang ua Pa Nengthang’ huan ka chih uh taksing kung tampi pouna gam khat om hi. (Anung lam a bel midang in leikhia chi uh hileh kilawm). Huai taksing kungte ah sun chiang in ka kimawl zel ua, kung khat apan kung kawmtuah in ka kidelh zel uhi. Phalbi nitak khat huai taksing kungte nuai ah meiphualpi chih in lawmta ngen naupang hon khat in ka umkual leilai ua, sikha thu ka theihte uh khawng ka kigensiak uhi. Huai hunlai bel sepaihte leh Citizens’ Welfare Association (CWA) kichite pawl hiam in naupang curfew a puan lai uh ahi hi.

Huai khavak louh nitak a taksing teh keute chihkuang a awi kawm a mi nga hiam sagih hiam vel ka tutkual dendan laitak un ka lawite uh khat hong ding khe zot hi. Huaizoh in, kintak in, “Mi hong pai om ei! Mei sumit uau!,” hon chi guih hi. Mei sukmit theihna ding bang mah om mawk lou ahihman in, taksing teh keute meilak a paihlut beh ek mawk in, kou leng kin-le-buang in ka taizak uhi. Kei leh lawmpa khat ka kizuikha ua, kou inn lam manoh in gamlakpi phuphei in ka taiphei nungnung uhi. Khua mial lua ahihman in bangmah kimu lou a, khua se dek in avangkim in kawlphia hong vak sotsot zel hi. Ka taiphei nungnung lai in ka awmtan vel ding singbul khat puakbok in ka phu pheikha a, lauhna toh kinoh tai sim ka diam ah huai singbul ka phukkhak tak in ka kithalseh kik zou hial hi. A nat lamlam leng ka phawk kei a, thou kik vut a kiheikhe zok in ka tai sunzom nawn thouthou hi. Huchi in huandai umna sikdai omna ka tungphei ua, awl a sikdai kaan in ka lawmpa toh ka inn uah ka lut uhi.

Zan sawt sim manta ahihna ah, phalbi nitak ahih toh, daitui hong kaai man zawmahta ahihman in ka puante uh bang a nom zou hial hi. Lau lawtel sim ka hi ding ua, chii bang liing sim tuttut in taksa bang sa vengvung hial a, ka inn uh ka tun tan un leng lawmpa toh ka kihou hetkei uhi.

A zinglam chiang a lawite toh huai nitak a thiltung ka houlim thak uleh khente’n sepaihte vaipau a hong pau suk uh ahi chi uhi. A khente’n lah ka Veng ua kou tung a tangvalte’n hong khem uh hi ding ahi peuh a chi uhi. Thuchian bel tuni tan in leng ka theikhe naikei.

Hun dang khat taget ah lah, kei vuak a kholai pawt in inn ka pai hak sim hi. Phavang hunawl zatlai ahi a, zan dak sawm pelta ding in ka gingta. Kha bel de kiukiau hi. Tedim Road apan kou inn lutsukna lampi lianlou ka zuih suk laitak in ka mai zawn bangtan hiam ah a vom lelu khat, mihing toh kibang ana tu in taang buambuam zawmah hileh kilawm in ka mu hi. Lauh sim leh pilvan thuah in, en gige kawm in awlawl in ka naih suk hi. A kiang naichin ka tuntak in singbul khat ana hi leltak hi. Huai kum in huai lak gam neitu in lou in bawl a, huai ka muh singbul pen leng a kangbang singbul vom bebu khat ana hi leltak hi.

Awle, sikha zonna thu lam ah lut taktakta nileh aw.

Khaliklai zan khat lawmte bangzahhiam toh ka pawtkhawm uhi. Tangval dek panpan, nungak hel di’a kuankhe ngam nailou deuh ngenta ka hihman un mi inn ah leng pawt ngam chetlou in kholai dung khawng ah ka kizui nainai veusek uhi. Kou Veng pen Tedim Road dung a om ahihman in kou lawi kizuihna ding in hoih huntawk mahmah hi. Huai nitak a kizuite kuakua ka hi ua chih ka thei vek nawn kei a, himahleh lawmpa Thangboi, Thangzalian, kei, leh midang bangzahhiam hidan in ka kithei hi.

Huchia ka kizuih lai un lawmte toh gen phur in sikha kichi om taktak mah hi hiam chih va zongkhe ding in ka kisa uhi. Huai hunlai a mun lauhuai deuh a kigente ahihleh Singngat Standard High School leh St. Joseph’s School chihte ahi hi. Huchi in, khavak nuai ah lawmte toh Tedim Road lamlian dung a kizui in Tangpizawl khua zotna lampi ah ka kizui suk natnat uhi. Ka pai suk zel ua, u Muanngai-te’ inn, u Ngekpu-te’ inn leh u Thawnghau-te’ inn chihte abanban in ka pel suk daudau uhi. Ka pai suk zel ua, kou Veng apan Tangpizawl lam manoh a inn tawpna pel suk in Standard School lam pialna lamkathuam ka tung uhi. Huai muntak mah khoubang lam ah St. Joseph’s School mawltual lut touh theihna khat kawchik mahmah in om hi. Huai mun a kahtou in mawltual ah ka kahkhe tou uhi.

Huchi in, ka kah touh zoh nung un a mawltual lai khawng ah kizui in ka pai ua, nitak chiang a thawmging om zelzel ahi a chihna uh school class room-te ka va naih uhi. Lawmte’n lauh guukna lungsim a nei ding uam chih bel ka thei kei, himahleh khavak khawng ka en zel ua kuamah a lau sia om lam ka thei kei hi. Bangmah ka tuah louhtak un ka lutna lam mah uah ka pawtkhe suk nawn uhi. Lampi a ka kumkhiak nung un Standard School lam leng va phak ding ka sawm sim ua, himahleh aziak theih louh in ka va pha kei uhi.

Neulai pek apan mite’n sikha thu a gen uh kizaza hi. Huai kia hilou in, video parlour khawng a sikha film kisuahte ki-enkha zelzel hi. Huchi ahihna ah sikha muh leh theihchet utna kinei mawk hi. Ka va zong ua himahleh ka tuakkha kei uh. Huchi in, huai nitak apan in ka lungsim khat ah sikha kichi zaw om mah inte, hileh leng a lau loute’n sikha kichi mu thei lou uh hi ding ahi chih ka gingta tinten hi.

Ahihkeileh, sikha kichi pen a laute’n khomial lak khawng a singbul-suangbul leh huih mut liing singkungte a muhkhelh ziak lel mai uh adiam ka chi hial hi. Nang lah, sikha toh kisai bang ngaihdan na nei ale?

©Valte Ginkhenpau, 2019

© Copyright 2024 - ZOGAM.COM. Designed by NemaGraphy.