Baibek

baibek


Baibek

Baibek i chih vasa chi khat ahi a, i gam ah ana tam mahmah a, i pupa te'n paunak "ni khat baibek thau" chih bang ana nei hial uh hi. Baibek a taw lak teng a san ziakin chituam mahmah a, vasa dang toh theihkhen a nuam mahmah hi.

Nidang in i gam ah vasa a tam mahmah a, lamka khopi bang ah zingkal i thawh chiangin vasa ham zak di tam mahmah hi. Inkiim inkiang a singkungte a vasa kimawl muh ding om gige sek hi. Himahleh bang chik hiam akipat in vasa haam leh kimawl muh ding om nawn lou mawk hi. Huai toh kiton in i gam uh sat leh vot (environment) nasatak in hong ki khek hi. Sing leh gua te tampi i phuk ua, vasa leh ganhing i muhmuh uh i that tawmtawm ua, that gai dimdem i hi ta uh hi.

Science ah "ecology" i sim leh environment khat a dingin ganhing leh sing-le-gua (plants) te ki poimoh tuah chiat ua, mawhpuakna (role) nei chiat uh hi. A diak in vasa ten singnou leh haichi te khansuahna dingin panmun poimohtak nei uh hi. Mihing leh ganhing dan a sing-le-gua te amau leh amau chi suang thei lou uh ahi (asexual). Chi a suan theihna ding un pasal chi (pollens) huih hiam, ahih kei leh vasa ten a taksa ua a tuahsawn ua numei pen kiang a tut uh ngai hi. Huchi in gahthak hon suang thei zel uh hi.

I gam a vasa atawm ziakin hiai sing-le-gua (plants) reproduction nasatak in sukha a, zawngtah, haigah chihte kum dang bang in hoih nawn lou hi. Tua banah vasa te in lung (insect) ne ua, haichi suse thei di lungte kiamsak tu ding a omlouh man in i buh leh baal te uh kumdang bang in hoihzou nawnlou hi.

Hiai a tung i gen te i gam a dinga poimoh mahmah ahih manin, gam it iki chih leh vasa leh ganghing tamlou omlaite pong kaplup nawnlou dingin iki ngen a, pilvang chiat sawmta ni.

Photo by: Joy Thanglian Ngaihte
Camera: Sony A6000

© Copyright 2024 - ZOGAM.COM. Designed by NemaGraphy.