Kum Thak Le Mailam Kalsuanzia Ding

KUM THAK LE MAILAM KALSUANZIA DING
(Filippi 3:10 -14)
Rev. Dr. J.M. Ngul Khan Pau

jmpaupu

Louisa Fletcher in a gelh “The Land of Beginning Again” cih la ah, hih bangin na gelh hi.
A nuam mahmah mun khat om thei hi leh
Kipatthakna Gam a kici munah
I sepkhialh le lunggimna khempeuh
I angsung khual manin gim i ngahna
Puanlui suahkhiat bangin kisuahkhia thei-in
Silh kik ngei nawn lo dingin.

Kum lui sepkhialh, bawlkhialh khempeuh puanlui bangin suahkhiat theihna mun om hi leh tua mun ah suahkhia-in ka silh kik ngei nawn kei ding a cih bangin nang zong lunggulhna na nei hiam? Lungsim buaina nei mi a tamzawte amau sepkhialh in nungzuiha buaina-in nei uh hi. Adiakin sepna tawh kisai-in zong hi thei hi. United States of America galkapte Iraq panin galzo hong ciah uh ciangin lungdamna lianpi tawh kivaidawn a, ahi zongin amau hiamgam gamtatna hangin amah le amah kithat mi tam mahmah hi. Ni khatin galkapna pan hong ciahkikte lakah mi sawmnih le nih in amau nuntakna na beisak uh hi. Amau zong a lunggimna uh puanlui bangin suahkhiat theih hi leh lunggulh mahmah ding uh hi.

Abeisa kum sawmthum lai-in ka thugenna ah nungak khat in ama pumpi sunga om naungek a lakkhiatsak thu hong gen hi. Amah kum thum sung an zong ne zo loin amah le amah kimawhsakna lianlua na thuak hi. Topa Pasian’ maisakna Singlamteh thu ka genpih ciangin a lungsim ah maisak ngetna nei nuam ahih manin hun khat ka zang uh hi. Mawh pulakna, Jesu gumpa le Topa in sanna a neih zawh ciangin a lungnuam lua nuinui hi.

Ahi zongin a zingciangin ka zintunna ah hong pai a, buaina khat nei lai ing, hong ci hi. Athu in Topa maisakna lam a ngaihsut ciangin bangmah buaina nei nawn lo hi. Ahi zongin naungek a lakkhiatsak tua naungek a ngaihsut ciangin amah le amah kihhuai kisa, “tualthat nu” ci-in amah le amah na kimawhsak hi. Mawhna i bawl hangin kisikna tawh Topa zuan le’ng hong maisak hi. Ahi zongin tua mawhna’ “a ma” i lungsim sung i nuntakna sungah om tawntung hi. Nang zong a beisa na nuntakna na lungngaih ciangin tua bangin “meima” neih na nei hiam?

I Lai Siangtho sung panin kalsuanzia ding nam thum i genkhawm nuam hi. Sawltak Paul in ama pianpih hamphatnate Khris hoihna tawh khek ding ahih ciangin “bangmah lo” na ci hi (3:5-8). Tua ciangin thukham zuihna hanga ama hoihna hang hi loin upna hang tawh Khris hoihna hang ahihna na gen hi (3:9).

KALSUANZIA NAM THUM:

LUNGGULHPEN (3:10-11) Leitung ah lunggulh ding tampi i nei hi. Pilna siamna lunggulhna, nopsakna le cihtheihna, sumlepai hauhna cih bang ahi zongin i lunggulh ding nisimin i mu uh hi. Paul in Jesu Khris tawh Damascus khuapi gei-ah kituak khin ahih hangin Topa mah na lunggulh lai veve hi. Mite’n Pasian a tel semsem uh leh it semsem uh a, theician semsem nuam uh hi. Eite’n gupna ngah nading ciang bekin Jesu kideih in, tua gupna i ngah zawh amah kisam nawn lo bangin i gamta uh hi. Tua bangin Jesu a kisam nawn lo bangin na om leh na gupna zong a mantak hi lo kha thei hi. Topa Pasian hoihna, lungkimna hong piakzia theician leng amah kizuan tangtang ding hi. Kumpi David in lunggulh ding tampi nei thei ding hi napi’n, Topa Pasian bek mah na lunggulh hi (Late 42:1-2, 63:1).

Kum Thak sungin lunggulh ding tampi omte sung panin, Jesu Khris mah thei semsem ding le amah tawh kikholh tamzaw neih ding na lunggulh ding kisam hi. Zatang zavui khamtheih duh mite’n a duhna uh a suak ciangin nadang bangmah ngaihsun loin a pumpi uh duh bekbek ngaihsun uh hi. Tua duhna pen lian mahmah hi ding hi ven, amau it mahmahte nangawn khualzo nawn loin a duhna uh picinsak nading na khat peuhpeuh sem ngam mawk uh hi. Topa tawh kikholh holim ding tua bangin lunggulh leng amah zong nang tawh hunzang nuamin hong ngak tawntung hi.

NUNGLAM THU: MANGNGILH (3:12-13) I buaina khat ahih leh i mangngilh ding thu ginalote mangngilh loin, thu hoih la hoih mangngilh loh dingte i mangngilh uh hi. Mite’n hong gensiatna le hong dahsaknate kemcing tawntungin, kammal hoih khantoh nading thute kimangngilh hi. Sawltak Paul in “nunglam thute mangngilhin” a cih ciangin thu-um masate a bawlsiatna le martyr masa Stephen suang tawh denlup lai-in a makai ahih lam thute hikha ding hi. Pasian in hong maisak nungsang, nang lam panin tua bang gamtatna, sepkhialhnate mangngilh dingin khensat ding hi. Kum lui sungin na sepkhialh khempeuh nulmang theih leh na nulmang nuam ding hi. Tuate Topa tungah pulak leng hong phiatsiangsakin maimangsak khin zo hi.

Nupa nuntakna ah zong tuni buainate i et ciangin a beisa hunte hang hi nuam mahmah hi. Abeisa ahih leh beisak khin leng tua tawh kibuai nawn loin om thei leng hoih penpen hi. Ahi zongin tuate maisak ing, i cih hangin mangngilh loin, i lungsim sungah zungthukpi-in na kha thei hi. Na hehpahpahna zong enpha leteh a heh taak hi lo kha thei hi. Ahih hangin i lungsim ah liamna om khin zo ahih manin thuak hak i sa uh hi. Tua hangin mangngilh ding kisam om cihna hi. Mangngilh ding i cih ciangin i ngaihsut ding pawl khat:

• Nupa kitotnate mangngilh in: Nupa ihih zawh ciangin kitot kinialna om thei hi. Tuate zong a om ding mahin i ngaihsut zawk ding hi. Na khempeuh ah kituak leng zong a hoih lam hi khin lo hi. Nupa khat a kitot simun a beisa kum 20 lai thu hangin kitawng den uh hi. A tawpna ah counselor kiangah pai uh a, a honeymoon paina uh ah buaina a neih uh hangin kum hizah kitawng ahih lam uh mu uh hi. Tua thu mangngilhin kimaisak kei leh kum 40 a cing zongin kitotna mahin zang toto ding uh hi.
• Na guallelhna mangngilh in: I nuntak sungin lampi tampi ah guallelhna i tuak khin zo hi. Tuate mangngilh kei leng, na thak bangmah kisem ngam lo ding hi. Tua guallelhna lungsim in patauhna, lungkiatna le bangmah sep ngam lohna hong tun ding hi. Paul in a guallelhna mangngilh kei leh, “Hong thahatsakpa Khris hangin na khempeuh ka hih thei hi,” ci ngam lo ding hi.
• A beisa na mawhnate mangngilh in: Dr. Khaizakham in, “Satan in hong khemzia ahih leh i pianthak ma-in i mawhnate hong neumuhsak mahmah a, bangmah hi kei hong cisak hi. I pianthak zawh ciangin i mawhnate lianpipi-in hong musak a, khialkha zel ing, ci-in i lungnop lohna le mawh kisakna tawh bangmah sem ngam lo dingin hong koih hi,” ci hi. Topa in a maisakna tungah na kingak kei leh na lungsim suakta ngei lo ding hi.
• Na liamnate mangngilh in: Mi tampite liam nawn lo napi’n, amau a liam lai bangin kingaihsun uh a, tua liamna hangin bangmah sem zo loin kigen uh hi. Mi pawlkhat leuleu a liamnate uh a damkhak ding a lau bangin a liamnate uh thaksuaksak den uh hi. Topa in hong damsak leh a damsiang na hi hi.

MAILAM THU: DELH DING (3:14a) Tuni-in mailam manawh a, a paite hi hang; nunglam mitsuan den leng mailam ki-enkha lo ding hi. Mailam ah delh ding neite ihi hi. Nunglam i nuntakna bangzah ngai leng zong hong pai nawn lo ding hi. Mailam hunzat siam ding thupi a, nunglam bangzahin bawlphat i sawm hangin them khat zong kipuahpha thei lo hi. Nunglam panin i sin theih ahih leh mailam ah tua bangin gamta nawn lo dingin pilna-in i zat leh tua bekin kizang thei hi. Mailam ah i delh ding thu tam lo mah en khawm lai ni:

• Sianthona lam delh ding: Khalam picinna le Khris batna lam delh ding hanciamhuai hi. Sianthona i cih ciangin Pasian lam panin hong siansakna a om bangin ei lam panin tua ngah nadingin hanciamna kisam hi. Dr. J.I. Packer in, “Sianthosakna pen Pasian lam le ei lam om hi. Pasian in hong sianthosakna dingin ama Kha Siangtho tawh hong makaih a, ei lam panin tua bang makaih theih hi dingin hanciam kisam hi,” ci hi. Gupna ngah nading bangmah sep ding kisam lo a, ahih hangin Khristian nuntakna ah khantoh nading eima’ sep ding tampi mah om hi.
• Tunglam delh ding: Paul in tunglam mitsuan kawmkawmin lampai ahihna hong musak hi. Leitung lam delh ding ci loin tunglam Pasian omna lam lunggulh ding, lametna tawh delh ding cihna hi. I Lai Siangtho sungah, “Lot’ zi na lungngai un,” ci hi. Bang hangin amah tawh kisai lungngai ding ci hiam, cih leh suahtakna mualtung kahtoh laitak Sodom khuapi nung-etkha hi. Tua a nung-et laitakin si citciat hi. A mawh laitakin ci khuampi suak hi. Nang zong et loh ding na et leh na nuntakna hong siasak ding hi. Ci khuampi na suak kei zongin mawhna sila na suak ding hi. Khalam ah ci khuampi suak pen dahhuai mahmah hi.
• Khris lam manawhin tai ding: Tangthu khat ka mangngilh theih loh ahih leh Lai Siangtho hilhcian a bawl Matthew Henry thu hi. Amah hong khankhiatna innkuan a niam mahmah khat hi. Ahi zongin a ki-itpih Katherine ahih leh mihau innsung pan hi. A kiten ding uh thu hong kigen ciangin, Katherine a lawm hoih mahmah khat in, “Na pasal ding ngaihsun in; hong khankhiatna innsung nang tawh kituak lo hi,” ci hi. Ama’n, “Aw, Henry pen hong khankhiatna a niam hangin a mailam ka et ciangin lungdamhuai sa ka hih manin tua a mailam ah kei zong ka kihel nuam hi,” na ci hi. Khris tawh vaihawm khawm dingte ihih lam thei leng amah tawh nisimin i kiho nuam ding hi. Pasian kiang lam manawh mi a om bangin amah nusia-a tai zong om hi. Nang koilam na manawh hiam?

Thukhupna: Kum Thak ciangin kiciamna i bawl thei zel uh hi. Kha khat kha nih zawh ciangin tua kiciamnate kimangngilh khin tawh kibangin bangmah kilamdanna om loin i om kik thei uh hi. A kisam penpen ahih leh lungkia loin hanciam tohtohna hi. I hanciamkhak loh ciangin kimawhsakna le lungkhamna-in i neih loh ding hoih hi. Ni khat khit ni khat i hanciam tohtoh leh gamtatna hong hi ding a, tua ciangin hong haksa nawn lo ding hi. Guwahati Zomi Christian Fellowship ah galkap pensen bangzah hiam om uh hi. Amau zingsang nai 4 ahih peuh leh zingthote ahi uh hi. Galkap kum 20 bang a tum zawh uh ciangin zingthawh ding pen haksa nawn loin pensen khin zo ahih hangin nai 4 zawh ihmu thei nawn lo uh hi. Tua pen gamtatzia suaksak zo uh cihna hi.

Tangthu khat tawh ka zo nuam hi. 1981 in Bill Broadhurst in Omaha khua a Pepsi Challenge tai kidemna 10,000 meter a gamla ah kihel ding ngaihsun hi. Amah a lu sungah natna a neih manin ki-at ngei a, tua zawh a pumpi a ngeina bang nawn lo hi. A veilam khe pen limtakin suan thei loin kaih bang pianin paithei bek hi. Tua July zingsangin Bill zong mi a taipih ding 1200 tawh ding khawm hi. Tai nading thau hong kikap takciangin mite tai ziahziah uh hi. Bill ahih leh damdamin a khe kai kawmkawmin hong tai hi. Mi pawlkhatte minute 20 in a kung tung uh hi. Ahi zongin Bill ahih leh nai nih le minute sawmnih le kua-in hong tung hi. Tua a kung hong tun ciangin tua ni a khatna a ngahpa Rodger in gualzawhna cup na tawi khin hi. Mi tawmcik om laite’n Bill hong tun ciangin na lungdampih uh a, a tunghak penpen ahih hangin a lungkiat loh thupi sa uh hi. Amah a lungkia lo hiam a cih uh leh, ama’n, “Tai kidemna pen khatna ngah ning ci-a kihel ka hi kei hi. Lungkia loin a tawp dong ka tun theih ding ka hanciam hi. Tua pen tuni-in kei adingin lawhcing ka hih manin ka lungdamna lian penpen hi,” ci-in na dawng hi. Nang zong na Khristian nuntakna mi dangte bangin na hat loh hangin lungkia loin na hanciam leh lungdam man Topa’n hong pia ding hi. Topa Pasian in na Kum Thak kum manpha hong hisak ta hen.

© Copyright 2024 - ZOGAM.COM. Designed by NemaGraphy.