Dohkai Tuibang Ken Hon Zawl Zou Nuam Veng

DOHKAI TUIBANG KEN HON ZAWL ZOU NUAM VENG
~Vanlallian Valte

vanlallianvalte new

Tanglai pipute laisiam kei mah le uh thil ana enchiik uhi. Etsakna ding in, tenna kimkiang a nahtang mun bawl toh mihing damtheihna kituak lou ahi chih ana chian ua, himahleh aziak di thei bun lou uhi. “Nahtang zung in leinuai vot sa hiven, innlum lam zuan in zung kai ua, azungpi tapnuai a tun chiang in sunvang tou hi. Huaiziakin, insungmite lak a khattei in sihna tuak gun!” chi uhi. Nahtang kung in mihing leh ganhingte bang in oxygen diiklut a, carbon-dioxide khahkhia ahi uh. Huihsiang tawm sak. Huihsiang a tawm ziak mah a damtheilou uh ana hilaizang! Khovela nahtang a tam pianna gamte: China, India, Philippines, Ecuador, Indonesia leh Brazil ahi uh (akigawma 20%).

Hon suangtute toh tengkhawm kha lou, Eucalyptus sing - Pou nuam, hing ut in khang haat uhi. A lawkdan agam leilung sanga lianzaw tham eucalyptus suanna dia zang, Portugal in theichiang pen ding hi. Hitaang; chikham-thakham; khuh; khosik; leh thopik (haih-bing) damdawi ahi. Australia tualsuak evergreen tree – Eucalyptus: Eucalyptus globulus/Tasmanian bluegum/southern blue-gum/ blue gum’ le kichi hi. Hiai singkungte ft 98 – 180 ft in kidok sau thei taangpi uh. Tulel a saangpena chiamteh ft 298 ahi. Nidang in, ft 331 ching bang le ana om hial dan ahi ve. Eucalyptus kichiinna gamte: Australia; Portugal; Cyprus, South Africa, New Zealand, United States of America; California, Hawaii, Western Georgia leh; Macaronesia (Island of the fortunate) te ah ahi.

Eucalyptus in a pouna kimvel lei hoihsak sangin gamkeu suaksak hi. Gamlei a pousa sing-le-gua te diipmang thei. Lei pawtham; suang laka tui, leh; nomna omsun hiip kang. Phai leh Lamka kikala “Lampheina”/”Vicks kung tamna” mun chu nidang, kei theihphak tan in le lampi hoih ngei lou hi. Ziat-le-vei a eucalyptus hon suan dim nung uh sawt kihal lou in lamgei dawp lak mun teng hong hul in leitaakna suak ta hi. Singteh lah muat pahpah loua - gamkaang om nuam zawmah. Leihoih pawtham tolhkhia; luitui luandan buaisak; singkung dangte’ zung ngek kisesak uhi. Hiai sing pouna bul khawng velpha le, loupa hing nou mitmet muh di om himhim lou hi. Akung ah vasa nasan boh nuam lou mawk! Misiamte’n “Don’t plant a pest! Give them an inch, they’ll take an acre”, chi hial uhi.

Achihleh, Paldai lui bang loh di hita? Lui naak lam (catchment area) zuun ding ahi. Sing sat, hol haal, piaunel luah leh suang top kham bikbek ni. I gama pousa theikung leh singkung, tui paai te suan ni. Nahke sing, Mawng sing, buungpi, tuaiteng kung, suangkuah, paang, tuum, muk, vong leh vunnip sing, khautang kung, theipi, lamkhuang, theihe, theihai, kawlsing leh nahtang kung khawng suandim hi henla, luiguam mun khenkhat ah suangtaak sung bok ni. Hileh, tuuk chiangin akuang let in tui luang noinoi dia, khaal chiangin le kangtat nawn lou diing hi. Huan, Forest Stewardship Council panlakna toh, tuinek diin zawl zou ta ding hi hang.

© Copyright 2024 - ZOGAM.COM. Designed by NemaGraphy.