Apoimoh Kuhkalna, Chihtakna leh Tupguhna

Apoimoh Kuhkalna, Chihtakna leh Tupguhna
-Valte Ginkhenpau

Khovel ah lohchinna taktak i ngahna ding in Kuhkalna, Chihtakna leh Tupguhna poimoh mahmah hi. Uanggen hilou in, lohchinna taktak ding in hiai thil thumte khengkhe zou ding lampi dang om lou hi. Laisim laite, sumbawlte, nektawmzongte leh kilohtawmte hitaleh kuhkaltak a chihtakna toh tupguh nei a pang peuhmah khatveitei a lohching ding uhi.

A nuamtat khovel ah tuni chiang in i pupate sulnung– kuhkalna, chihtakna leh tupguhnate nei in tamtak om peih nawn lou uhi. Laisim taktak peih leng om nawn manglou; kuhkalna toh nasem peih leng om nawn manglou mihing kitamta ding in gintathuai hi.

I kiang ate apan zillai:
Imphal a Hero Cycles dawr lian mahmah, Paona Bazar a om neitu in hauhsakna sum tamtak toh sumbawl ana pan lou ahi chi in gen uhi. Khenkhatte gen ka zak a dikleh, ama’n nidang pek in cycle workshop lianlou na bawl a, lungkelou ahingei ding a pangtou zel in awl-awl in hong khangtou in tuni chiang in mite’n amah nuai ah semta uhi. Nidang a mite cycle pei kitam thuaptu pen tunichiang in cycle thak pekhetu lianpen pawl hong suak maimah hi.

Adangkhat ah, Imphal phaizang a ding a Meitei pau a kigelh niteng thukizakna lianpen pawl a kigen Poknapham neitu ngei leng nidang in amah-leh-amah in a newspaper va kizuaksek chi uhi. Tuni a Keishampat a building liantak leh Governor Road a building liantak sung a Imphal a kihawmkhe tam pawl a kigen thukizakna neitu amah ana hi maimah hi. Poknapham kichi Meitei pau kia deihkhop nawn lou in The Peoples’ Chronicle kichi English edition leng hon bawl behlai hi. Amah sangmah a leng siamna sangzaw neite leh amah sangmah a sum hauzawte’n amah khutsuak sim in kingakna in ana nei ua, ni khat lel leng a thusuah uh a muh louh chiang un lungkim thei lou maimah uhi.

Eilak a tulel a officer i neihte uh leng hiai atung a i gente mahbang in sum-le-pai tampi toh ana kipante hi khol tuanlou ua, himahleh a kuhkalna, chihtakna uleh a tupguhna un amaute hiaitan a domsang ahi uhi. Politicians i neihte, bureaucrats leh lam tuamtuam a lohching mahmah eimite ngei leng amau lampi zuih chiat ua mi kuhkalte, mi chitakte leh tupguhna a nei mite ana hi tangpi uhi.

Ei a ding leng hithei thou ahi:
Mi khat in a genna ah “nekzonna kichi aniam chih om lou ahi” chi hi. I nasep khatpeuh ah kisit lou lah kingaisang lawval lou in, kuhkal, chitak leh tupguh nei in om peuh leng maban ding ana awng zel ding ahi i chi ngam ahi.

Hiai zaw kei a ding hilou hivaw chih ngaihdan i neihsekte uh ngaihtuah thak leng ei a ding a kisiam ana hilou tuan khollou maithei uhi. Building liantak leh asung hoih mahmah omte, gari mitla mahmah leh tuan nuam mahmahte, thuneihna sangtak tawite dinmun i chihte leng nang leh kei a ding hi thei vek ahi; himahleh baihlamtak a va neih theih mawk bel ahi kei chih theihchet a hoih hi.

Ei sang a pilzaw namte nek an leh meh mah i ne zouta ua, ei sangmah a leng hausawzawte vanzatte leng eite zatphak ding tampi omta hi. Huaiziak in tuailaite a ding in lungkiatna ding om lou a, nu leh pate’n a hon etkol zoh sung ua a tamtheipen leh a hoihtheipen lohchinna ngah sawm ding ahi.

(Eimi Weekly, Vol. 4, No. 29, peek 2na apan laksawn ahi.)

© Copyright 2024 - ZOGAM.COM. Designed by NemaGraphy.