TOT NAILOUH LAMPI THAK

TOT NAILOUH LAMPI THAK
T. Mangmuansang, M.Th.
(Revised and updated on 8th January 2020)

“Ahihhangin nou toh a kal teha tong sangnih hiam a hi ding a hi: naih kei unla, huchiin napai nading uh lampi na thei thei ding uhi; hiai lampi lah tuma lamin na tawn nai ngal kei ua, chiin mipite thu a pia uhi.” Joshua 3:4 (BSI)

THUMASA
Pathian in hun hoihtak honpia a, tot nailouh lampi thak chih thupi zang a laigelh theiding a ka awmman in Pathian min ka phat hi. Mihingte leitung ah khual zin ihi uh. Tot nailouh lampi (lampi thak) tawn a Israelte bang a khual i zinna uah, Pathian neih a manphat dan hiai ka article (article lui) tungtawn in I enthak ding uh.

I. TOT NAILOUH LAMPI THAK TAWN:
Mihingte lak ah tup neuchik nei kiawm a, tup lianpi neileng kiawm hi. Leitung hinkhua bang mah lou a ngai a, tup-le-ngim kichiantak neilou a mawk hin (hing) maimah leng kiawm khathei hi. Pathian in a mawkna a honsiam na hikei hi. Amah a ding a kikem siangthou in, a siangthou loute hih nonlou ding in kichiamna nanei khin maithei hi. Kumthak ah, kipiakna thak neileng (neiding leng) nahi maithei hi. Na tup-le-ngim tengteng a hong tangtung khol keiding hi. Na ngaihtuah louhdan a thil a pai hunleng tam mahmah ding hi. Himahleh, huaite ziak a lungke louding in, Pathian in hondeih hi.

Israel te’n lametna lianpi nei in, Aigupta pawtsan uh. A lamet sang un gamdai ah haksatna thuak tamzaw uhi. Achang in lungkia in, Pathian deihlouh lam thilte ngaihtuah uhi. Himahleh Pathian’ nasep thupi taktak te’n Pathian lam ah hipzel hi. Mosi sihnung in Joshua in Israelte pi in, Kanan lam zuan in paipih hi. Sittim mun akipan zingkhang in kisuan ua, Jordan lui a galkah ma un, huaimun ah giak masa uhi. Pathian thu manglou in helhattak in om mahle uh, Pathian in amaute a it veve hi.

Israelte tup kichiantak nei in a pai ua, Jeriko lakding a tup uh ahihman in, Jordan luikan din kisa uhi. Mipite thukhun bawm zongte nung ah paiding in Joshua in hilh hi. “Ahihhang in noutoh a kal teh a tong sangnih hiam a hiding ahi: naih kei unla, huchiin na paina ding uh lampi na theithei ding uhi; hiai lampi lah tuma lam in na tawn nai ngal kei ua, chiin mipite thu a pia uhi” (Jos. 3:4).

Israel-t’en tot nailouh lampithak tawn a, Kanan lam zuan a khual a zinna uah, thilthak tampi zir khia uhi. Alampi uah kipalpaih leh puktheih nang thang tampi om hi. Lampi ngiltak a zui gige kei ua. A paina ding uh lampi leng a kihong gige samkei hi. A chang in vualzou kisa in kipaktak in om ua. A chang in vuallel kisa in thazawitak in om uh. Bah leh tawl kisa kawm pipi in gamchiam lam zuan uhi. Ei gingtute leng gamchiam lam zuan a i paina ah, puktheih nang thang tampi om hi. Himahleh, tuate ah puklou di'n Pathian in hondeih hi.

I leitung khualzinna uah haksatna leh lungkiat theihna te’n hon tuam hi. Hin chimtak leh kingaisia in na om hia? Damlouhna ziak a lungkham mangbang a, damna lunggulh a na om hun in, bang na ngaihtuah a? Na piankhak kisik in na omkha hia? Ahihkei leh sih ut a thumthum na hikha hia? Damlouhna in Pathian lam hon naineh sak a, sihna in Pathian toh hon om khomsak hi. I leitung hinkhua uah Pathian in thil hoih leh hoihlou i tuahding uh phal hi. Himahleh, i ginna uh tawpsan lou a Amah i zuihding uh deih hi. Huaiziak in, kingaih siatna leh a hoihlou lamngen kipiak nate tawpsanta ni.

II. TOT NAILOUH LAMPI THAK TAWN A KHUALZIN IHI:
Leitung ah khual zin ihi. George Moore in “mikhat in a poimoh zong in khovel ah khual a zin a, a muding in inn ah a kik hi” chi hi. Izaak Walton in “lawm hoih (good company) neih in khual zinna ah lampi tom bang in a kilang sak hi” chi hi. Thomas Fuller in “Khualzin tam-te'n thiltam a thei uhi” chi hi. Nelson Demille in “Eite i vek un a kibang in khual i zin ua, himahleh khualzin khenkhat in painang lampi hoihzaw a nei uh” chi hi. Stephen R. Covey in “eite khalam i khual zinna uah mihingte lel ihi kei ua, eite mihing khual zinna ah khamite ihi uhi” chi hi.

Jordan lui kandia a kisakna uah ginna poimoh hi. Joshua gen bang in siampu te’n thukhun bawm zong ua, mipite ma ah pai uhi. Bawm zong siampute khe in tuigei a tawttak in, saklam apan tui hong luangkhia a khawlta hi. Mipi te’n Jeriko khaw zawm tak ah a galkah uhi. Thukhun bawm zongte Jordan lui lai ah, lei hulna mun ah ding ua, mipite tengteng in Jordan lui a kan ua (Jos. 3: 16-17). Ginna tungtawn in Israel te’n Jordan lui a kan uhi. Ginna tellou in Pathian' deihlam hih haksa hi. Ginna in Jesu Khrist Pathian tapa a hihdan hon theisak hi. Ginna tungtawn in hotdam in i om uh. Ginna mah tungtawn in, damlou ihih dam thei uhi.

Khovel mihingte laka, siatna uang mahmah a, Pathian lauhna kiam hiaihiai dan a muhtheih in mun tamtak a om hi. Koppih zonna lam ah nu leh pate thu kuaman ngaikhe ut nonlou simta. Nu leh pa hon deihsakte en deihlou. Ei deihte nu leh pan hondeih pihlou, chih omtheileh kilawmta. Ei deih te’n ei hon deihlou a, ei deihlouh ten ei hondeih chih bang leng omthei thepthup zel hi. Banah, na deihpen, na buaipih mahmah, hiai bang omnawn kenteh na chih hial penleng, nang a ding ahi khol kei maithei hi. Huaiziak in, Pathian' deihlam bang hi hiam chih i theih uh poimoh hi.

I leitung khual zinna ah, siam sinna lam ah lawmte pha zoulou, neih leh lam ah lawmte neihbang nei zoulou a, mite nuai a leng kisakna in thil hoihlou hon tunthei hi. Lungkham mang bang kisa a, ittu ding neilou bang a kingai in, mahni kichimtak a, hin ding lunggulh louhna leh a hoihlou lam ngen kipiak nate tawp santa ni… Biak inn kai taima mahmah a, kha mangthang vei hetlou na hihleh, na kivel thak poimoh hi. Pathian in mikhial penpente leng it hi. I khelhna thupha tawi in A'mah kiang izawt leh hon ngaidam ding in mansa hi. Kumthak mel imuhna (ding) ua, totnailouh lampite tawndia i kisakna uah, nathil chin luite tawpsan in, Pathian a dia thakna ineih hunta hi.

III. NITUM LAM MANOH (ZUAN) A KHUAL ZIN IHI:
Mihingte a dia leitung i khual zinna gam ahi. I khual zinna gam uah bang chi bang in hun nazang a? Manphatak in nahing hia? Kumthak mel namuh ziak in sawtpi damding a kigingta a, na utteng hih phot sawm nahi hiam? Ahihkeileh, Jawlnei Jeremia bang a lunglel a (Jer. 20:18), na piankhak bang kisik nahi hiam? Hinna tung ah thunei Pathian in na thil tuahding tengteng a thei hi. Zan khat thu inleng na hinna a lathei hi (II Kum. 19:35).

Nitum lam zuan a khual a zinna ah, Jakob in Pharaoh kiang ah kei hon suangte damsung kum kapha zoukei chi hi (Gen. 47:9). Barzalai kum 80 ahih in, sia leh pha a khenthei nawnkei hi (II Sam. 19:35). Mosi kum 120 a asih in, a mit mial naikei, a thaleng a kiam tuankei hi (Diu. 34:7). David a upat tak in, lum a sathei nonkei hi (I Kum. 1:1). David khopi ah a vui uhi (I Kum. 2:10).

Mihingte damsung kum 70 ahi a, hatna ziak in kum 80 leng ahithei hi (Sam 90:10). Himahleh, tuchiang in huaitan damding mi kivang mahmah hi. Tep leh muam duhna, zu leh sa a kibualna, khamtheih leh thang huaitak a kipolhna in igam uh a zel suakta. Thuman louhna in khelhna khukpi ah hon pilut a, kidek zoh louhna in siatna thupitak a piangsak thei hi.

Samson in a sihma in Philistiate tung ah phubah a lakna di'n hihhat ngen hi (Vai. 16:28). Herod in a sihkuan in, a ziak bawl tawm in Jerusalem a mi poimoh tengteng a mansak, a sih chiang a that vek din thu a pia hi. Jesu'n khros ah thu sagih (seven words) a gen hi. Stephen in “Toupa hiai a khelhna uh a tung uah moh posak ken a chi a …” Huai thu a genzoh tak in a ihmu ta hi (Nas. 7:60).

Nitum lam zuan a khual i zinna uah, hotdamna ngahlou-te’n sihding a lau uhi. A sihma ua a thugen nanung pen (last word) uh tungtawn in i thei hi. Cardinal Mazarin in “O ka kha hehpih huai, nang bang na suak dia? Koi ah napai a?” chi hi. English Philosopher Thomas Hobbes in “ka hun a tungta, mialna ah tomlut nading” chi hi. Sir Thomas Scott in “hiai huntan in, Pathian leh meidil omlou bang in ka ngaihtuah hi. Tun a nih a om ahi chih ka thei, Pathian bangkim hihthei vai homna dik in gotmun ah honpe khia hi” chi hi. Voltaire mulkimhuai tak a a sihma in, jan khua in ngaihdam ngen in a thum hi. Huaiziak in, amah kemtu (a nurse) in ginglou sih a mu nuam nawnnkei hi.

Mihingte a silou ding i om kei uhi. Jesu nei a site a hampha ua, sihding a laukei uhi. John Knok in “Khrist ah hing un, Khrist ah hing un, huan sa in sihna a lau (lauh ngai) keiding hi” chi hi. John Wesley in “huai tengteng lak ah a hoih (tungtuang) pen tuh Pathian i kiang uah a om ahi. Mangpha! Mangpha!” chi hi. Richard Baxter in “Natna ka nei: himahleh lungmuanna kanei hi. Lungmuanna ka nei hi” chi hi. Dwight L. Moody in “Hiai ka vualzoh na; hiai ka manglukhu khukna ni ahi! A thupi hi” chi hi.


THUKHITNA
Israel te’n tot nailouh lampi tawn a a paina uah haksatna tampi tuak uhi. Achang in ginglah leh lohsam in om ua. Achang in ginna kiptak nei in vualzou hinkhua zang uhi. Pathian mun bawlsa zuan a khual i zinna uah, puk theih nang thang tampi om hi. Kumthak mel namuh ziak (muh ding) in sawtpi dam ding in kigingta ken. Pathian in a deih bangbang in natung ah vai hawm thei hi. Huaiziak in, Pathian' deih bang a hing ding leh A'mah a dia sih tanpha a gin omding in kahon chial hi.

© Copyright 2024 - ZOGAM.COM. Designed by NemaGraphy.