Sanggah luankhi chikleh hulding hiam...zopna

BUNG III

Khualpu ahonglian hiaihiai a agentheih dan ahonthei hiaihiai a a sisa anu a ngaihna ahong lian semsem hi. Akhangualte nulepa toh nuamtak a khosa amuhchiang in a engthei mahmah mai hi. Amah lah niteng a ahihkhelhna omle hilou a vuakthuak leh sun ann nasan kipaktak a nek hun chih aneingeikei hi.Anau Ngekpu leng sikul kaithei ahong hita a unau sikul kaiding lampi a kiton bang a kiton a akuan uh lengphal ahikei a,anau ngaimahmah napi in akitonpih ngam ngeikei hi. Anau bangmah theilou in a utung a lungkim louhna a neih agenzek chiang in Khualpu vuakna ding thu om nana na vuaklouh chih a om ngeikei hi. Nitakteng a Khualpu gitlouh dan apakiang a gen ahih gige ziak in Khualpu kum 10 lel hipan mahleh louna sem a apatoh kizuiding a sikul kaitawp sak in a om hi.

Khualpu in lai asim nuam mahmah lai a akhua ua laisim a mundang a omkhete khawng a eng a amahleng nikhat tei amaute bang a laisiam ding alung gulh mahmah hi. Ahihziak in inn a vuak thuakdet sang in loumun a apian napatoh kithuah a nnasep nuam asa zaw a alung amuang zaw hi. Nna semthei taktak hinaikei mahleh niteng a lou akuan a annasep theih dandan in asem a kuhkal tak in apang hi. A patoh kithuah nop asa mahmah a akhen chiang in anunawn bawldan khawng apa kiang agen a ut a himahleh amahziak a a innsung uh kinakna apianding utlou in agen ngamkei zel hi.

Huchi a haksa pipi a loukuan a nnasem himahleh anunawn kipahna a muzou tuankei a apa omlouh huntom chik sunglel inle vuak in a om nak hi. Huchih hun in apa theihkhak ding alau a kap lengkap ngamlou in a inn nuaikhawng uah aguk in avakap zel hi. Apa lah khosung a pan nahautak ahihzawk mahtoh nitak pawtna ding ahauthei mahmah a Khualpu ading in aheh huaiton atam hi.

Nikhat loukuan inntung in apa apawtkhia a amau anau toh ann neding in a kisa ua Khualpu leng a nnasepna agimtoh agil kial lua ann nedia a kisak leh amah kuangding kithuk lou a nauleh a nunawn in anane ua amanle kuang la akithuk a sawm leh a nunawn in a keupi in a tal anakhet sak a akeupi a kitam zezen hi. Naa a samahmah a kaplah a kapkhe ngamkei a pawtkhiat a sawmleh a nwnawn in 'zumlou tagah nahih lamkithei lou a mi innteng a pawt zawmah', chi in ava kaikik a a nau Chinpu khateh neng te nesak in amah kamsung a omsa phihkhia in anesak hi. Khualpu lah thilkih huaithei mahmah ta a hi a ne ut keimah leh a nunawn alauhman in lodek phialphial in a ne a,aluak dek chiang in anunawn in "nangbang phiangsan kihding kahikei" chi in akeupi khetsiat kung in akhenzel a ut le ut lou in a neteitei hi. Gilvahna dingkhop anau in khateh neng neilou ahihman in gil kialtak in alum a khasia a akah guk lai ana ihmukha hi.

Thakhat in ahong kiphawng a chiangtang in zep in a hong kizep a amit a hahleh amah pian napa mahmah in hehpihna om hetlou in anazep ek ek hi. Amahleng anatna leng phawklou in a hong tutou a "pa, bangziak a non hichizep a,nagal hilou ing a natapa keive" ahon chikhia a, apan "naupang lel hilou namaw,kahon duatluat in hon susia eive maw,hon dawmlou ding kahi. Bngdia innsung a kitom ngam" a hon chi a den a anunawn in akhetna gokeu kitam amah kitom na anasuak a hihdan a hon thei a adikna thu gen utmah leh genlou in adai hi.

Gentheihna tawpkhawk toh niteng a anu sisa ngaivung vung a hun ahon zat touhzel lai in hun anapai liamzel sam a Khualpu leng tangval theiding ahong hita hi. Singtang khua hinkhua a aneu alian nitak hunte inn khatkhawng a pawtkhawm a chiam nuikhawm,houlim khawm chihte nitak hun nuamte a vangkim in ahonzang khazel a,khenkhat ten anubawl gentheihna ziak in hehpih mahle uh khenkhat ten simmohna in ala ua mibang ale mulou in uitoh kibang a mu in a simmoh mahmah uhi.

Khualpu kum 14 aphak kum in angeina bang in louna ahon semnawn ua,huaikum in zaupi akineituah in tampi akizau uhi. Khualpute louban ah Nugou te lou a om hi. Nugoute leng apa un a sihsan na kum 5 bang ahita a,atapa upa pen leh atanu Chingnu kum 12 phapan toh anuta teng un loumah akhou uhi. Pasal omlouhna ahih kialeng hilou in Nugou in Chingnu a neihlai a ataksa in alel luatziak a thagum a nnasem zounawnlou ahihziak in milou vatsa lianlou ahop khawng uh khoulel a hi ua agenthei mahmah uhi. Huaikum intuh atapa hahpanna ziak in amautoh kituak dinglou anei uhi.Huchin lou ahon hal ua mangtom apat nikhat lel leng tawl om nading hun omlou in Nipini lousiah khawl chih omlou hial in nna ahonsem uhi. Gentheihdan kibang "sial kangleh sialkang kingai" chihdan in Khualpu leh Chingnu U Chinpu kilawmta in akingai mahmah uhi.

BUNG IV

Nugou te bel tagah kialeng hilou a nuzawngkhal leh atate naupang lel nnasem a hihman un atelh louhziak un lougiak in lou a khosa a hiden mai uhi. A lawmhoih Chinpu in lou agiahsan leh nitak hun azatpihding omlou ahihman in Khualpu in lougiah a honsawm a apan hisakpih mahleh a nunawn in aphal kei bilbel hi. Khualpu om keileh aman tuitawi singpuak a thuah ngaiding a hi a huaiziak in a phal kei hi. Lou nagiah ut leh na giahsung singchih ding nakhol masak ding achiziak in vaipaiteng a sing apuak gige zahnih atam ahonpaw zel a huchia angahtak in a zanpuanding pua in Chinpute pangbel a lougiak ding in a hong kuan hi.Khualpu ading in inn lum nutsiat a kuamah mitmei venglou a om ahun nuam ahimai hi. Nugou in Khualpu ann dingtoh anahuan kepzel a nitak nasep tawpchiang in lounawl lui a kisil in ann minsa kisuanlahna om hetlou a nethei ahihman in nuam asa petmah hi.Huaikia lou leng alawm ngai mahmah ahinkhua haksatdan theihpih Chinpu leh anau Chingnu toh nitak hunte nuamtak a zangkhawm thei a a om nuam asa a,leitung ahinkhua zatsa teng a nop asakpen hun ahimai hi. Nitak ann nekhin mei meikiang a thaikineih khawng leh gari lembawl khawng in hun hongzang ua nuam asathei mahmah uhi.

Huchi in buhtuh te honzou ua akhoh nawnding ngakna hun awl aneihte uh innlam paina din hoihmahleh khosung amite simmohna leh engbawlna zakzak sang in amaukia a kituaktak akhosak uh nuam asazaw ua inn lampailou in lou mah ah hun ahonzang uhi. Ahihziak in Khualpu in a mah omlouh ziak a apa singpuak tuitawi ding atheihziak in leh anau Ngekpu amuh utziak in lou apan kileh in a inn uah singtawn avakoih zel hi.Singpua atunphet chiang in anunawn kam apat kampha a zangeituan kei a "nahon selphou utman" chih leh a ekphel nading heipi piak athuahzel a Khualpu in ekphel in chihtheih pahding in a koihsak diamzel hi. Huchi inleng sing ek theilou,akhuah a lianlua,akhuah a neulua chi a vuak thuaksa a loulam a zot hun atam mahmah hi.

Sunhun a sepding omlou ahihman in loutaw aluilian lawlou khahkang in ngakhawng a beng ua nuam asathei petmah uhi.. Huchia hun a honzat khawmchiang un Khualpu leh Chingnu kingaihnatna a hongkhang hulhul a,a theihlouh kal un a kal ua itna chi kituh ahong hita hi. A hihziak in itna bang hi hiam chihtheiding khop a lung gel neithei bel a hinai kei uhi. A hong kingaina deuhdeuh ua khat omlouhna a khat kipaktak a omthei ding ahinawn kei uhi.Huchin hun ahongpai zel a loukhoh hun ahong hi atha itmahmah in ahong pangnawn uhi. Sunhun amaulou chiat a hun ahonzat kal lel uleng Khualpu leh Chingnu ading in a sawt mahmah a nitak hun angaklah thei mahmah uhi. Akhenchiang in Khualpupa lou akuan theihlouh hun in amahkia a sepsang in chi in Khualpu in a lawmpa thaloh in Chinpute lou ah avakuan zel hi. Ni 2 bang avakuan zomkhak chiang in a nithumni in amaulou ah Chinpu leh Chingnu in avadinzel ua kho ul toh nisa nuai a nnasem himah le uh singdang pallun lunta vontawite a engtuan kei uhi.

Huchi in midang nopsakna tuamtuam, laisiamna,neih le lam kining chin nate eng hetlou in amaukhom a kuamah englou leh phawklou in loumun ah ahong khosa uhi. Sun nisatak nuai a kho ul kai zungzung in nnasem mah le uh a sepgah uh buhhum poudia kisa lei apan hongdawk khe siseuh teleh,haichi tuamtuam tangmai,mazel, dawnpawl leh mehding tuamtuam lei apan hongdawk khete amuh chiang un gim le tawl lengphawk lou in akipak thei mahmah uhi. Akhen chiang in loumun lel a nopsa, inntung leh athuak nuamtuan louding a hihdan angaihtuah chiang in amaban ding haksa a samahmah hi. A pian napa'n lah amah dik le diklouh bangmah kanchian lou a diklou ding himhim a koih in a vaw ekzel a huchi bang angaihtuah khak chiang in a pian na nu ngai in amit tui apawt theizel hi. Ngaihtuah louh adamna hin athei a ngaihtuah louh teitei a sawm hi.

Bung I & II: http://www.zogam.com/articles/general-articles/263-sanggah-luankhi-chikleh-hulding-hiam.html

 

.
© Copyright 2024 - ZOGAM.COM. Designed by NemaGraphy.